Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
Sharq falsafasi va tasavvufda olamda “substansiya” mavjudligi aytiladi. O‘sha “substansiya”ni 
xudo deb ta’riflashadi. Tasavvufda esa bu holat yaqqol namoyon bo‘lib, modomiki butun ya’ni 
Olloh yagona ekan, uning qismlari ham uning tarkibidadir va natijada baxt doimiy va abadiydir. 
Sharq allomalari insonning katta texnik ixtirolarga qodirligini bilishganligi aytiladi. Ammo ular 
o‘zlikni tanish orqali Xudoni tanishni maqsad qilib, qo‘yishgan va o‘zlarini takomillashtirib 
nisbiylikdan tashqaridagi mohiyatlariga intilishgan. O‘z bilimlarini yomon niyatli kishilar 
qo‘liga tushib qolmasligi uchun masalan, Umar Xayyom ularni ruboiylarida qirq qulf va yetti 
parda orqasiga yashirganligi aytiladi. Bunday misollar Sharqda juda ko‘pdir. Payg‘ambarimiz 
Muhammad (s.a.v.) dan “Bizdan keyin islom dini va umuman ilm-fanni qaysi xalq rivojlantiradi?” 
deb so‘rashganda, u “daryoning ortidagi jannatiy xalqlar “ deb o‘zbek xalqiga ishora qilganligi 
hadislarda ta’kidlanadi. 
Darhaqiqat ilm-fan ong osti tajribalarini o‘tkazib, insonning barcha imkoniyatlari aynan shu 
yerda joylashganligini va bu soha inson hayotini uning ongga bergan ko‘rsatmalariga asoslanib 
boshqarib borishini isbotladi. Ong osti barcha ichki organlar faoliyatini ixtiyorsiz boshqarib 
boradi. U inson tomonidan berilgan har qanday ko‘rsatmani hech bir is’tisnosiz qabul qiladi 
va moddiylikka aylantiradi. Chunki u insonning haqiqiy kuchidir va oliy aql ilohiy butunning 
kuchidan foydalanadi. 
Inson imkoniyatlari cheksiz ekan, undan unumli foydalanish shartdir. Agar hozirgi kunda 
O‘zbekistonda bir qator shaxsni rivojlantiruvchi maktablar va kuchli, hech qayerda uchramaydigan, 
o‘ta darajadagi noyob tizim – tasavvuf manbaalari va uni o‘rganuvchi olimlarimiz borligini 
inobatga olsak, endi asrimizda bizning haqiqiy ishimiz ularni hammadan oldin hisobga olib, 
o‘zimizni ko‘rsatishdir deb ayta olamiz. 
Xulosa shuki, XXI asrda bizning oldimizga qo‘yadigan yagona vazifamiz va maqsadimiz inson 
imkoniyatlaridan unumli foydalanish va har qanday muammoni hal etishda ularni amaliyotda 
qo‘llash orqali baxt eshiklarini butun insoniyatga va xalqimizga ko‘rsatishdan iboratdir. Boshqa 
hech qayerda uchramaydigan imkoniyatlar bizda bor ekan undan unumli foydalanmaslik va e’tibor 
bermaslik no‘to‘g‘ridir. Biz yurtimizni yetakchi davlatlar qatoridan ham yuqorida ko‘rishning 
yagona va noyob usulini bilamiz, dunyo bizga va bizning tizimga muhtoj, biz buni albatta 
hisobga olishimiz darkor. Bu asr xalqimizga juda katta imkoniyatlar eshigini ochib berishiga 
shubha qilmaymiz.