Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯ ВА ТАЪЛИМ СИФАТИ
Рахимов Адхам Барат ўғли
Ўзбекистон Педагогика фанлари
илмий тадқиқот институти
мустақил изланувчиси
Телефон: [phone]
Аннотация. 
Мазкур мақолада хорижий тилларни ўқитишда педагогик технология ва 
таълим сифати, уларнинг мазмун-моҳияяти каби масалалар ёритиб берилган.
Калит сўзлар: 
педагогик технология, таълим-тарбия, хорижий тил (инглиз тили), 
анъанавий таълим, таълим сифати.
«Педагогик технология» ибораси биринчи марта 1970 йилда япон олими Т.Сакамотэ 
томонидан киритилган. Олимнинг фикрича- педагогик технология (ўқитиш технологияси) 
ўқитишнинг мақбуллигини таъминловчи йўл-йўриқлар тизими билан боғлиқ билимлар 
соҳасидир.
ЮНЕСКО томонидан қуйидагича таъриф берилган: педагогик технология- бу таълим 
шаклларини оптималлаштириш мақсадида техник воситалар, инсон салоҳияти ҳамда улар-
нинг ўзаро таъсирини инобатга олиб, ўқитиш ва билим ўзлаштиришнинг барча жараён-
ларини аниқлаш, яратиш, уни қўллашнинг тизимли (лойиҳалаштирилган) методи (усули)
дир. 
Педагогик технология таълим-тарбиядан кўзланган мақсадга эришиш учун ўқув жа-
раёнида қўлланиладиган усуллар, воситалар мажмуидир. Педагогик технология эскими, 
янгими қадимдан мавжуд. Бироқ жамият тараққий этган сари маъориф олдига ўзининг ян-
гидан-янги ижтимоий буюртмаларини қўйиб борганлиги туфайли, таълим-тарбия жараёни 
ҳам замонавий илғор методлар, усуллар билан бойиб, янгиланиб боради.
Педагогик технологиянинг йўналишлари кўп. Ҳозирги анъанавий таълим, бу XVII 
асрда Я.А.Коменскийнинг дидактик тамойиллари асосида шаклланиб, ҳозирда дунёдаги 
мактабларда энг кўп қўлланилаётган синф-дарс тизимидан иборат. Замонавий педагогик 
технологиялар асосан шу тизимни турли йўналишларда такомиллаштириш мақсадларида 
яратилиб, ҳозирда турли йўналишларда ривожланмоқда.
Маълумки, чет тилини ўқитишдан мақсад талабаларда чет тилини амалий тарзда 
ўзлаштириш ва уларда коммуникатив маданиятни шакллантириш ҳамда ривожлантириш-
дан иборат. Бунда ўқитувчининг вазифаси талабаларда чет тилини ўрганиш жараёнида 
тилни пухта эгаллашлари ва уларнинг ижодий тафаккур фаолиятини фаоллаштиришдан 
иборат.
Таьлим жараёнининг самарадорлиги кўп жиҳатдан иштирокчиларнинг фаоллигини, аниқ 
мақсад сари интилишлари ва интизомли булишларига боғлиқ. Педагогик технологиялар-
нинг ўзига хос жиҳатлари шундан иборатки, унда ўқув мақсадларга эришишни кафолат-
лайдиган ўқув жараёни лойиҳалаштирилади ва амалга оширилади. Таълим-тарбия мақсади 
ва вазифаларини шундай белгилаш керакки, унда умумий жамият ўқув мақсадлари ва ҳар 
бир босқичларининг аниқ мақсади ва вазифалари муштарак боғлиқлигини таъминлаши 
лозим.
Ҳозирги янгиланиш даврида таълим жараёнини такомиллаштиришни амалга оширишда 
замонавий компьютер ва телекоммуникация технологияларини қўлланилиши ўқитувчининг 
фаолиятини ўқув жараёнида унинг мазмунини ва функциясини кескин ўзгартириб юборади.
Замонавий педагогик технологиялар хорижий тилларни ўқитишда дарс ўтиш услубини 
кенгайтириб, дарснинг сифатини ошириб боради. Шундагина таълим жараёнининг 
самарадорлигига эришиш мумкин. Ўқитувчи ўз талабаларининг дарс жараёнидаги илмий 
– амалий фаолиятини самарали ташкил қилиш аввалдан режалиштирилган, аниқ бир 
мақсадгамустақил матн яратишга йўналтириш учун ҳар бир дарс пухта режалаштирилиши, 
дарсни замонавий педагогик технологиялар асосида ташкил қилиши зарур албатта.
Хорижий тилни ўргатишда амалий машғулотларда янги педагогик технологиялардан 
фойдаланиш ўзининг ижобий натижаларини кўрсатмоқда.
Янги педагогик усуллардан фойдаланиш нафақат талабаларга, балъки ўқитувчига ҳам 

---

166