Toshkent 2014 B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov o

ham shug„ullangan Djon Delton (1766-1844) birinchi boMib lizimetrik ilmiy 
tadqiqotlar olib borgan va lizimetrik tajribalarga asos solgan.
Djon Deltonning lizimetrik tadqiqotlarining asosiy maqsadi sizot 
suvlarining to„planishida atmosfera yog„inining rolini o'rganishdan iborat edi. 
Keyinchalik shunga o„xshash tadqiqotlar ko„plab olimlar tomonidan olib borildi.
Lizemetrik 
tadqiqotlarda 
tuproqning 
suv 
hossalarai, 
millerativ 
hususiyatlari bilan paralel holatda agrokimyo va tuproqshunoslikka hos bo„lgan 
ko„plab bolshqa vazifalami o„rganish imkoniyatlari mavjud. Bu o„rinda 
atmosfera yog„ini va sug'orish ta‟siri ozuqa elementlarini sizot suvlariga yovilib 
ketishi bo'yicha olib borilayotgan ilmiy tadqiqotlar muhim o„rin tutadi.
Agrokimyoga oid lizimetrik tadqiqotlari dastlab XIX asming 60 yillarida 
Frans Lyoller tomonidan olib borildi. Dastlab bu usul SHumaxer tomonidan 
1862 - yili qattiq tanqid qilinsada, keyinchalik lizimetrik qadqiqotlar tadqiqotlar 
mineral oziqalaming tuproqqa singishi va sizot suvlariga yuvilish darajasini 

---

aniqlashda eng qulay usul ekanligi ayon bo'ldi va agrokimyoda katta shuxrat 
qozondi.
Ayniqsa tuproqdagi oziqalar balansini aniqlash, mineral o'g'itlaming 
izotoplarini qo‟llashda qulay boMgan lizimetrik tadqiqotlar agrokimyoda keng 
qo„Manila boshladi.
Mark Intayra Amerika kimyogarlari kuriltoyida lizimetrik tajribalarga 
yuqori baho berar ekan , “Agar ilmiy tadqiqot institutlarida lizimetrlar 
boMmasa bunday tashkilotlami toMiq jixozlangan deb boMmaydi” deb 
ta‟kidladi.
Lizimetrik tadqiqotlar tabiyil sharoitga nisbatan yaqinroq boMib , bunday