Toshk ent davlat pedagogika universiteti

malakasiga ega b o ‘lishi kerak:
III. 
Asosiy n a z a riy qism (m a ’ru za m a sh g ‘ulotlari)
1-M oduI. K irish .T ilsh u n o slik d an um um iv m a ’Ium ot
1-m avzu 
Til ijtimoiy, doim o ‘zgarib, rivojlanib turuvchi hodisadir. 0 ‘zbek tili - 
0 ‘zbekiston Respublikasining D avlat tili ekanligi. Hozirgi o ‘zbck adabiy tilining 
tuzilish uzvlari (elementlari): tovushlar tizimi, leksikasi (yoki lu g ‘at tarkibi), 
grammatik qurilishi. Milliy va adabiy til. 0 ‘zbek adabiy tili va uning tayanch 
dialekti (lahjasi). Adabiy tilning о g ‘zaki va yozm a shakllari.
Tilning paydo b o ‘lishi, tillam ing taraqqiyoti, tillam ing tasnifi.
2-M odul. F onetika
2-m avzu . 
Fonetika haqida umumiy m a’Iumot, uning nutq tovushlarini 
o ‘rganadigan soha ekanligi. Hozirgi o ‘zbek tilining fonetik tizimi (sistemasi) 
haqida m a’Iumot. 0 ‘zbek tilining fonetik vositalari: nutq tovushlari, ur g ‘u, ohang 
(intonatsiya). Fonema, uning so‘z m a’nosini farqlashdagi roli. Hozirgi o ‘zbek 
tilining fonemalari. Nutq 
a ’zolari 
va 
ularning vazifasi. 
Nutq 
apparati. 
Artikulyatsiya. Artikulyatsiya o ‘rni va artikulyatsiya usuli. Fonetik akustika, tovush 
balandligi, kuchi, tembri, tempi va cho‘ziqligi.
3-m avzu.N utq tov u sh lari va u la rn in g tasnifi. Unli va undosh tovushlar. Unli 
tovushlar, 
tilning gorizontai, vertikal harakatiga ko‘ra ham da lablaming

---

isliliidki^'ii ко'га imli tovushlar tasnifi. Undosh tovushlar, ulam ing artikulyatsiya 
(lii)sil lio'lish) 
0
‘rniga. iisiiliga ko‘ra ham da ovoz va shovqinning ishtirokiga k o ‘ra 
(iisiiiri.
4 iiiiiv/ii. Nii((|iiiii(j jisosiy Tonctik birlik lari; fraza (jumla), takt (sintagma), 
loiu-dk 
ho' g ‘in, toviish. Ur g ‘u va uning turlari: so‘z ur g ‘usi (leksik ur g‘u), 
III f’.'iisi (iiiiinlit|iy ur g‘u); bo g ‘liq va erkin ur g ‘u. U r g ‘u olmaydigan birliklar. 
Ur f>'iiiiinn so*/ m a’nosini farqiashdagi roli.
5-innv/ii Nii((| jn n iy o n id a to v u sh larn in g o ‘zg arish xususiyatlari: kombinator 
(i‘/('.;ii isliliir (iissiinilyatsiya, dissimilyatsiya, metateza), pozitsion o'zgarishlar.