Tosh dau nukus filiali “Baliqchilik va ipakchilik “fakulteti 2-kurs “Veterinariya medicinasi” yonalishi student Matchanov Abrorning Klinik diagnostika fanidan Mustaqil ishi Qabul qiluvchi: Arziyev q tayyorlagan: Matchanov A

Terining harorati odatda paypaslash usuli bilan aniqlanadi. Ikki qolni birdaniga juft azolarga yoki tananing ikki tomoniga qoyib, teri haroratining bir xilligi va ozgarishlari aniqlanadi. Hayvonlarning malum joylarda teri harorati aniq va sezilarli ozgaradi. Bunday joylarga qoramollarda qulogi va shoxining asosi, oyogining yuqorisi; otlarda - quloqlar, oyoqlari va kokrakning ikki yon tomoni; chochqalarda - burun atrofi va quloqlari; it va mushuklarda - burnining uchi kiradi. Soglom hayvonlarda teri harorati ortacha boladi, juft azolarda, tananing ikki tomonida bir xil boladi. Muskullar harakatida teri harorati kotarilib, terida ter tomchilari paydo boladi.Teplovizor asbobi yordamida terining haroratini 0,1°S aniqligida olchash mumkin. Bulardan tashqari teri haroratini olchash uchun elektrotermometrlar ham qollaniladi.Kasalliklar paytida terining harorati qoyidagicha ozgarishi mumkin:

Teri qichimasi - teridagi nerv reseptorlari yoki sezuvchi nerv yollarining qitiqlanishi natijasida hosil boladi. Teri qichimasida hayvon osha joyini qashalaydi, har xil narsalarga surkaladi, tishlaydi yoki yalaydi. Quloq terilarida kichima bolsa, hayvon boshini chayqaydi. Tananing kop joyida qichima bolsa, sanchiq, paytida kuzatiladigan bezovtalanish kuzatiladi. Itlarning anus teshigi atrofida qichish bolsa, itlar yerga otirib, anusni yerga ishqalaydi. Parrandalarning tirnoqlarida qichima bolsa, oyoqlarini tez-tez kotarib, bosib turadi yoki osha joyini tumshugi bilan choqiydi. Teri qichigan joyning juni solak bilan namlangan, hurpaygan yoki tushgan boladi. Qoylarda esa osha joydagi jun tutam - tutam bolib, osilib turadi. Kuchli qichima paytida terining butunligi buziladi, qon oqish kuzatiladi yoki terining yalliglanishi rivojlanadi, ayrim paytlarda osha joydagi toqimalar olgan boladi.

Teri qichimasi kopincha teri kasalliklarida, nerv kasalliklarida, modda almashinishi buzilganda, terida ektoparazitlar bolganda kuzatiladi. Kanalar natijasida teri qichimasi bolsa, bu qichima issiq binolarda, yoz paytlarida, kechasi hayvon harakat qilganda kuchayadi. Bu kanalar harakatining aktivlashganligi bilan bogliq. Tabiiy teshiklar atrofidagi qichima shilliq pardalarning gelmintlar tomonidan qitiqlanishi natijasida yoki shilliq pardalarning yalliglanishi natijasida hosil boladi. Junlar orasida kop miqdorda iflosliklar toplanib qolganda ham terida qichima paydo boladi. Jigar, buyrak ovqat hazm qilish azolari kasalliklarida va diabetda ham qichima kuzatilishi mumkin. Qoylar rasionida kobalt va mis elementlari yetishmaganda dumgoza va oyoqlarida qichima kuzatiladi.