To‘plamning muallifi to‘g‘risida ma’lumot. O’qituvchining fish: Jo’raboyeva Matluba Nematjon qizi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

5-Mavzu: Soch turmagini modellashtirish. 
Reja: 
1. Soch turmagini modellashtirish va badiiy bezash 
2. Badiiy obrazni hisobga olgan hola soch turmagini yaratish. 
3. Soch turmagini modellashtirish qoidalari. 
1- Soch turmagini modellashtirish va badiiy bezash
: Soch turmagini 
yaratish bo‘yicha ijodiy jarayon inson faoliyatining har qanday turidagi ijodga 
monand. Soch turmagi inson badiiy obrazini yaratishda bevosita ishtirok etadi. Uni 
modellashda, eng avvalo, uning estetik vazifasini belgilab olish zarur. Soch 
turmagini yaratish bo‘yicha bu jarayonga bog‘liq ravishda undan foydalanish 
belgilanadi va uning vazifasi ko‘pincha shaklini ko‘rsatib beradi. Ta’kidlash joizki, 
soch turmaklash bo‘yicha modelyer-rassom xususiy modellash chog‘ida har bir 
inson bilan alohida-alohida ishlaydi. Shuning uchun ma’lum bir soch turmagini 
yaratish uchun u insonning badiiy obrazi, ya’ni soch turmagi modellashtiriladigan
obyektni aniqlab oladi. M a’lumki, insonning tashqi obraziga uning yoshi, milliy 
mansubligi, ijtimoiy ahvoli, madaniy darajasi kabilar katta ta’sir o‘tkazadi. 
Yoshdagi farq ko‘pincha turli kishilarda soch turmagiga bo‘lgan munosabatda 
namoyon bo‘ladi. Masalan, qizlar o‘ziga xos yorqinroq soch turmagini yoqtirsa, 
kattaroq yoshdagi ayollar chiroyli, tekis taralgan soch turmagini afzal ko‘rishadi. 
Ammo qanday ko‘rinishda bo‘lmasin, soch turmagi libos bilan birgayaxlit obrazni 
yaratishi lozim. Modellashtirish deb soch turmagi badiiy bezagini yaratishda
go‘zallikning ma’lum qoidalariga ko‘ra uni umuman va ayrim qismlarini yaratish 
jarayoni tushuniladi. Masalan, soch turmagining barokko shakli ko‘tarinkilikni va 
tantanavorlikni, rokoko esa qandaydir yengillik va latiflikni ifodalaydi. Boshqacha 
aytganda, har bir uslub o‘zigagina xos bo‘lgan xususiyatga ega bo‘ladi. Shu 
asnoda bizning soch turmagi tafsilotlari haqidagi tasavvurlarimiz paydo bo‘ladi. 
Masalan, jingalak sochlar romantik qiyofani, tekis chiziqli sochlar ishchanlik, 
orastalik va qat’iylikni, kamroq bezak qismlari yoki ularsiz hosil qilingan kichik 
hajmdagi soch turmaklari kamtarlik singari xususiyatlarni namoyon qiladi. 
Shuning uchun biz soch turmagining dinamikligi yoki aksincha, osoyishta 
xususiyati haqida gapirishimiz mumkin. Boshqacha aytganda, soch turmagi 
qismlariga solingan nazar hosil qilgan e’tiborni namoyon qiladi. 
Shunday qilib, soch turmagi assotsiativ hislar va hissiyotlar uyg‘otish qobiliyatiga 
ega bo‘lgan badiiy butunlik sifatida insonning tashqi qiyofasi bilan birgalikda 
badiiy obrazni hosil qiladi.