To‘plami toshkent

Berk zanjirda oqayotgan tok kuchi tok manbai elektr yurituvchi kuchining butun zanjir qarshiligi nisbatiga teng.

Om qonuni elektrotexnikaning asosiy qonunlaridan biri hisoblanadi. Uning yordamida elektr zanjiridagi hisoblarni olib borish, noma‘lum o‘lchovlarni topish mumkin. Om qonuni to‘liq zanjirlardan tashqari, zanjiming qismlariga ham o‘z kuchini yo‘qotmaydi. Elektr zanjirining qismlarida tok kuchi oxiridagi kuchlanishini zanjir qismining qarshiligi nisbatiga teng:
I = ^U ;
R

4. Joul — Lens qonuni.

Elektr toki o‘tkazgichning qarshiligini yengib ish bajaradi, shu jarayonda o‘tkazgichdan issiqlik ajralib chiqadi. Bo‘sh, ya‘ni ozod elektronlar harakatlanganida atomlar va molekulalar bilan to‘qnashadi, shunday harakatlarda elektronlarning mexanikaviy energiyasi issiqlik energiyaga aylanadi. Agarda issiqlik miqdori Q, tok kuchi I (A), qarshilik R (om ), elektr toki o‘tgan vaqtni t (s) bilan belgilasak, u holda bu qonun matematika yo‘lida quyidagicha yoziladi:
Q=0,24*I²*R*t.

5. O‘zgarmas tok ishi va quvvati.

Elektr tokining ish bajarish qobiliyatini elektr energiyasi deyiladi. Elektr tokining bajaradigan ishi elektr miqdorini kuchlanishga ko‘p aytirilganiga teng

A=Q*U,

Elektr tokining bir sekuntda, bajargan ishi elektr tokining quvvati deb ataladi.Tokning quvvati P harfi bilan belgilanadi. Quvvat tokning vaqt birligida bajargan ishiga teng:
P=U*I.
Elektr quvvati vatt bilan o‘‘chanadi: 1000 Vt = 1 kVt.

6. Qarshiliklarni ketma-ket ulash.

Elektr zanjirida qarshiliklar ketma-ket ulanganda, elektr toki hamma qarshiliklardan birma-bir o‘tadi. Bunday ulanish ketma-ket ulanish deyiladi.

4-rasm . Qarshiliklarni ketma-ket ulash.
Sхеmada umumiy qarshilik: ^∑ R = R₁ + R₂ + R₃; Kuchlanish: U_AD=U₁ + U₂ + U₃
Qarshiliklar bir xil miqdorga ega bo‘lsa, R_ekv=n R, om, u holda U₁

= ^UAD, volt

n

O‘tkazgichlarketma-ket ulanganda, ularning umumiy qarshiligi qarshiliklarning yig‘‘ndisiga teng.