Ton r maxsu kent d ogik

 
Nazorat uchun savollar:  
1. Musulmon maktablarida talim tizimi va mazmuni qanday bo‘lgan? 
2. Xadis ilmida qaysi davr “Oltin davr” deb nom olgan? 
3. Qur’oni Karimda ilgari surilgan axloqiy tamoyillar xaqida so‘zlang.  
Mustaqil ta’lim uchun vazifalar: 
1. Qur’oni Karimda qissalarni o‘rganib, odob-axloqqa doir g‘oyalarni tavsiflab chiqing. 
2. X.A.Gijduvoniy xayoti va ijodi (konspekt). 
3. Axmad Yassaviy va Nosir  Xisrovlarning  xayoti va ijodi xaqida  (konspekt). 
 
 
 
 
 
 
 
 
F
F
o
o
y
y
d
d
a
a
l
l
a
a
n
n
i
i
l
l
g
g
a
a
n
n
 
 
v
v
a
a
 
 
t
t
a
a
v
v
s
s
i
i
y
y
a
a
 
 
e
e
t
t
i
i
l
l
a
a
d
d
i
i
g
g
a
a
n
n
 
 
a
a
d
d
a
a
b
b
i
i
y
y
o
o
t
t
l
l
a
a
r
r
 
 
r
r
o
o
‘
‘
y
y
x
x
a
a
t
t
i
i
:
:
 
 
 
 
1. K.Xoshimov "Pedagogika tarixi" T."O‘zbekiston" 1997 yil.  
2. Safo Ochil, K.Xoshimov "O‘zbek pedagogikasi antologiyasi" T. "O‘qituvchi" 1995 yil. 
  
4 – mavzu 
Imom Ismoil al-Buxoriy, Muxammad ibn Iso at-Termiziy va boshqa 
muhaddislarning Xadis ilmining yaratilishidagi xizmatlari 
 
Reja: 
1.
”
”
S
S
a
a
h
h
i
i
h
h
”
”
 
 
y
y
o
o
‘
‘
n
n
a
a
l
l
i
i
s
s
h
h
i
i
n
n
i
i
n
n
g
g
 
 
a
a
s
s
o
o
s
s
c
c
h
h
i
i
s
s
i
i
 
 
m
m
a
a
s
s
h
h
h
h
u
u
r
r
 
 
m
m
u
u
h
h
a
a
d
d
d
d
i
i
s
s
 
 
I
I
m
m
o
o
m
m
 
 
I
I
s
s
m
m
o
o
i
i
l
l
 
 
a
a
l
l
-
-
B
B
u
u
x
x
o
o
r
r
i
i
y
y
,
,
 
 
u
u
n
n
i
i
n
n
g
g
 
 «Al-Adab al-
mufrad» va «Al-Jomi’ as-sahih» asarlari haqida.
 
 
2.Muhammad ibn Iso at-Termiziyning Xadis ilmini rivojlantirishdagi xizmatlari. Uning «Al-jomi’» 
asari haqida 
3.Sufiylik ta’limoti 
4.Axmad Yassaviy xayoti va ijodi xaqida 
5.Xoja Abdulxoliq G‘ijduvoniy xayoti va ijodi haqida 
6.Bahouddin Naqshband faoliyati 
 

---

Tayanch iboralar: “Sunna”, As-Sahih as-sitta, “Oltin davr”,“
X
X
a
a
d
d
i
i
s
s
,
,
 
 
X
X
a
a
d
d
i
i
s
s
 
 
i
i
l
l
m
m
i
i
,
,
 
 
Q
Q
u
u
r
r
’
’
o
o
n
n
i
i
 
 
K
K
a
a
r
r
i
i
m
m
,
,
 
 
m
m
u
u
x
x
a
a
d
d
d
d
i
i
s
s
,
,
 
 
t
t
a
a
’
’
l
l
i
i
m
m
i
i
y
y
-
-
t
t
a
a
r
r
b
b
i
i
y
y
a
a
v
v
i
i
y
y
 
 
q
q
a
a
r
r
a
a
s
s
h
h
l
l
a
a
r
r
 
 
 
 
m
m
a
a
’
’
r
r
i
i
f
f
a
a
t
t
 
 
n
n
a
a
m
m
o
o
y
y
o
o
n
n
d
d
a
a
l
l
a
a
r
r
i
i
 
 
.
.
 
 
.
.
 
 
.
. 
Darsning maqsadi: Xadis ilmining paydo bo‘lishi, Ismoil Al-Buxoriyning «Al-Adab al-mufrad», 
«Al-Jomi’ as-sahih» asarlari xaqida, Sufiylik ta’limoti, Axmad Yassaviy xayoti va ijodi xaqida, Xoja 
Abdulxoliq G‘ijduvoniy haqida va Bahouddin Naqshband faoliyati xaqida talabalarda bilim, malaka va 
ko‘nikmalarni shakllantirish.  
 
1. Imom Ismoil al-Buxoriy 
“Sahih” yo‘nalishining asoschisi eng yetuk va mashhur muhaddis Abu Abdulloh Muhammad ibn 
Ismoil al-Buxoriydir. Imom Ismoil al-Buxoriy hadis ilmida “Amir-ul-mo‘’minin”, “Imom al-muhaddisiyn” 
(“Barcha muhaddislarning peshvosi”) degan sharafli nomga sazovor bo‘lgan. Abdulloh ibn al-Muborak, 
Vaqi’ ibn Jarroh kabi olimlar tomonidan to‘plagan hadislarni yod olgan, shuningdek, hadis rivoyatchilari 
xususida so‘z yuritilgan bahslarda ishtirok etgan. 
Imom Ismoil al-Buxoriy 825 yilda, o‘n olti yoshida onasi va akasi bilan Hijozga safar qiladi. 
Makkayu Mukarrama va Madinai Munavvarada bo‘lib, haj ibodatini ado etadi. Balx, Basra, Kufa, 
Bog‘dod, Xume, Damashq, Misr, Makka va Madina kabi shaharlarda bo‘lib, safar jarayonida muhaddislar 
bilan bilan uchrashadi. Muhaddislar bilan uyushtirilgan suhbatlarda ular tomonidan aytilgan hadislarni 
yodlab borar edi. Olti yil Hijoz shahrida yashab, u yerda yetuk muhaddislardan hadis ilmi bo‘yicha, 
Damashq, qohira, Basra va Bag‘dod shaharlarining mashhur olimlardan esa fikh ilmi bo‘yicha ta’lim oladi. 
Shuningdek, allomaning o‘zi ham turli bahs va munozaralarda ishtirok etib, toliblarga dars ham beradi. 
Imom Ismoil al-Buxoriy iste’dodli, o‘tkir zehnli hamda ziyrak olim bo‘lgan. “Manbalarga ko‘ra, 
Bag‘dod shahrida istiqomat qilgan vaqtda ko‘pincha qorong‘u kechalari sham yorug‘i va oyning nurida 
ijod qilib, kitob yozar ekan. Tunda yodiga bexosdan biror-bir fikr-mulohaza tushib qolsa, shamni yoqib, 
darhol o‘sha fikrni qog‘ozga tushirar, shu tahlitda ba’zan shamni yigirma martagacha o‘chirib-yoqar ekan”. 
Rivoyatlarga ko‘ra, u qaysi bir kitobni qo‘lga olib, bir marotaba mutoala qilsa, unda bayon etilgan 
barcha fikrlar, ma’lumotlarni yodda saqlab qolavergan. Imom Ismoil al-Buxoriyning qayd etishicha, yuz 
ming sahih (ishonchli) va ikki yuz ming g‘ayri sahih (ishonchsiz) hadisni yod bilgan. Shogirdlaridan Amir 
ibn Fallos “Muhammad ibn Ismoil al-Buxoriyga ma’lum bo‘lmagan hadis, albatta ishonchli hadis 
emasdur”, - deydi. Ustoz Imom Ahmad ibn Xanbal al-Marvaziyning aytishicha, “Butun Xurosondan 
Muhammad ibn Ismoil kabi olim chiqqan emas”. 
Imom Ismoil al-Buxoriyning o‘zi ham yirik va mashhur olimlar Ishoq ibn Muhammad al-Ramoziy, 
Abdulloh ibn Muhammad al-Masnadiy, Muhammad ibn Xalaf ibn qutayba, Ibrohim al-Harbiy, Muhammad 
Iso at-Termiziy, Muhammad ibn Nasr al-Marvaziy, Muslim ibn al-Hajjojlarga ustozlik qilgan. 
Imom Ismoil al-Buxoriy o‘ta kamtar, insonparvar, xulq-odobda tengsiz, sahovatli inson ham 
bo‘lgan. U hadis ilmining yetuk olimi sanalsada, zamondoshlari hamda shogirdlaridan ham ilm o‘rgangan. 
Alloma bir ming sakson nafar muhaddisdan hadis eshitgan. Allomaning o‘zidan esa to‘qson ming nafar 
kishi ishonarli hadislarini eshitgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, Imom Ismoil al-Buxoriy 600 mingga yaqin 
hadisni to‘plagan., 100 ming “sahih” va 200 ming “g‘ayri sahih” hadislarni yod olgan.