Төлепберген қайыпбергенов қарақалпақ ДӘстаны

қолум астындағылар учун мөҳрүм бастум. Мен Әшнийаз аҳун
Ғайыпхан әмири илә йаздым ҳәм қолум қойдум».
— Тереннең табылған гәплер, таңланған сөзлер екен!
Дмитрий Гладышевтың таңланыўын Мансур далмаш түсиндир-
генде, Ғайып ханның ғарбыз қарны қайта-қайта қыймылдап, 
көтерилип, жумықлаў қыйық көзлери ойнақшып күлимледи. 
Султан инилери ҳәм гүллән уллары атынан жекме-жек, аҳиднама 
таярлатқаны менен мақтанды. Мансур дилмаштың Митрий төреге 
оқып бериўин соранды. Дилмаш тәрепинен қарсылық болмады. 
Гладышев бәрин тыңлады...
Маман кеткенде Ырысқул бийдиң аҳиднамасы таяр етилмеген 
еди, еле питпей атыр ма деген қәўип пенен ханнан сөйлеўге ижазат 
алып, Мансур дилмаштың алдында еле оқылмаған аҳиднамалар 

---

147
арасында Ырысқул бийдики бары-жоқлығын сорады. Мансур 
дилмаш тапты.
— Табылған гәплери, таңланған сөзлери бизики тақлетте, 
Митрий төре инанмағы учун тек изин оқысаңыз, — деди хан.
Изи оқылды:
«...Бу антқа ант иштим қуран шәрифин офтим төбән қа-
рақалфақ йуртының қоңырат уруғының ханы мен Ырысқул хан 
растлықым учун өзим мөҳрим бастым. Ырысқул ханның әмири 
илә мен Әшнийяз аҳун қол салдым».
Маманның жүзинен енди аҳиднама жазбаған бир де руў ямаса 
бий қалмағанын түсинип, Гладышев кеўилли отырды. Мансур 
дилмаш оқыўын даўам етти. Тыңлаўшылардың дыққаты әўелги 
сөзлерде болмады, кимлердиң жазып, кимлердиң қол қойғанында 
болды.
... Бу антқа ант иштим қарақалфақ йуртының қытай 
урығының ақсақалы Даўлетбай баҳадур әмири илә мен, Әшнийаз 
ахун, қолум қойдум, Мен Даулетбай баҳадур, тамғам салдым».
«... Бул антқа ант ичтим қарақалфақ йуртының қоңырат 
урығының бийи Байқочқар бийи мың үйли киши билән