Токи галла м устакиллигига эриш м ас эк а н м и з, иктисодий м ус



Download 11,24 Mb.
Pdf ko'rish
bet101/194
Sana12.07.2022
Hajmi11,24 Mb.
#782246
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   194
Bog'liq
Donli ekinlarni yetishtirish texnologiyasi

Экиш усулларп —
бошокли дон экинлари каби арпа тор 
каторлаб 13-15 см кенгликда, каторлаб, узунасига ва кун- 
далангига килиб экилади. Катор ораси 7,5-8,0 см туп ораси
3-4 см тор каторлаб экилганда катор ораси 13-15 см булса, 
туп ораси 1,5-2 см булиши керак. Экиш билан биргаликда 70 
см кенгликда жуяк олинади. Сугорилмаса, хосилдорлик жуда 
паст бу'лади.
Экиш чукурлиги.
Арпа урутлари йириклиги, тупрок- 
нинг механик таркибидаги, намлигига караб белгиланади. 
Икки каторли арпа уруглари олти каторли арпаларга 
Караганда бироз йирикрок булади, шунинг учун улар 1-2 см 
га чукур ташланади. 5-6 см чукурликда экилади. Огир туп- 
рокларда эса уруглар юза ташланади, нам етарли булмаса хам 
уруптар чукур ташланади. Уруглар тупрокка 4-5 см чукур- 
ликка ташланиши керак.
Экиш мсъёри.
Кузги арпа уруглари 1 ООО дона уругнинг 
вазнига хамда экиш муддатларига, лалми ва сугориладиган 
ерларга экилишига караб белгиланади. Суториладигап май­
донларда экиш меъёри 3-3,5 млн дона ёки 150-160 кг уруг 
ташланади. Экиладиган уругларнинг унувчанлиги паст булса 
у холда экиш меъёри 15-18% оширилади. Экиладиган арпа 
уруглари 
1
класс уруглар булиб унувчанлиги 9,9%, тозалиги 
95% 2 класс уругда унувчанлиги 92%, тозалиги 98,5% кам 
булмаслиги керак. Экиш С37-3,6, СЗП-3,6 русумли дон 
сеялкалари билан олиб борилади.


Экин ни парвариш килиш. Кузда арпа экиладиган май- 
донлар экишдан олдин сугорилиб ута нам билан уругларни 
ундириб олиш зарур. Ерни шудгорлаш ёки чизеллащдан 
олдин суторилади, булмаса далада катга-катта кесаклар куча- 
ди, уларни сугормасдан майдалаб бУлмайди. Бостириб суго- 
рилган майдонлар 22-25 см чукурликда хайдалади ёки чизел- 
ланиб, борона килинади ва босилади. Ер яхшилаб текислан- 
ганда экиш га киришилади. Экишдан олдин органик укитлар 
берилади, гунг билан бирга 40-45 кг фосфорли угит игудгор 
билан аралаш холда солинади. Ариага экиш билан бирга- 
ликда 25-30 кг азотли угит бериш мумкин, экиш муддати 
жуда эрта булса, тупрокда нам етарли булса угит бериш шарт 
эмас, жуда тез усиб кетиб совукдарда нобуд булиши мумкин.
Бахорда тупрокда нам булишига карамасдан албатта 
сугориш ва озиклантириш зарур, Эрта бахорда март ойиниг 
бошларида борона килиниб хар гектар ерга 40-50 кг азот ва 
20-25 кг фосфор берилади. Апрел ойининг бошларида яна 
шу микдордаги азотли ва фосфорли угит сочма ёки окизиб 
берилади. Бундан ташкари икки марта сув билан гунг 
шарбати бсрилса хосилдорлик гектардан 4,5-5,0 тонна були­
ши мумкин. Яхши озиклантирилмаган ва сугорилмаган май- 
донлардан олинган хосил 2-2,2 тоннадан ошмайди. Шунга 
м\т?офик сомони хам булади.
Донлари пишиб етила бошлаганда уриш учун далалар 
кузги бугдойни урганда кандай тайёрланган булса шу усулда 
тайёрланади. Арпа поя четлари хайдаб ташланади, ёнгиннинг 
хавфи олинади. Уругчилик хужаликлари булса албатта бетона 
навлар ва усимликлар териб олинади, далада бир хил навга 
мансуб усимликлар колдирилади. Комбайин, тележкалар 
хамда хирмон жойлар тайёрланади, кузги арпа бугцой ва 
жавдарга Караганда 12-15 куп олдин пишиб етилади. Уриш- 
ни кечиктирмаслик керак, чунки арпанинг бошоклари мурт 
булади, тез синиб кетади, бошоклари эгилиб туради ва дар- 
хол синиб тушади. Айникса каторли арпаларда бошоклар 
мурт булгани учун бошокларнинг синиб тушиши купрок бу­
лади. И кки каторли арпаларда нобудгарчилик камрок була­
ди. Дон сакланадиган хирмонларда пана жойлар хам булиши 
мумкин, май ойининг охирларида далада ёмгирлар булади, 
шунинг учун уругларни хул булмасдан саклаб коладиган


махсус жойлар булиши зарур. Кейс комбайнлар бир хунда 
40-50 гектаргача дон майдонларини уриб янчиб бериш имко- 
нига эгадир. Арпа бошокли дон экинлари ичида биринчи 
булиб урилади, шунинг учун уни уришда айрим кийинчи- 
ликлари булиш мумкип.
Арпа майдонлари жуда эрта бушатишни хозутаганлар 
уни аввал уроклар билан уриб ёткизиб кейин янчиб олиш 
мумкин. Бу усулда йигиштирилганда албатга 8-10 кунга 
олдин пишади.
5-амалий машгулот.
АРПА
Арпа усимлиги 40 га якин турни Уз ичига олиб, 
Hardeum L туркумига киради. Учта кенжа тури мавжуд.
1. Hardeum vulgare L - куп каторли ёки оддий арпа бу 
тур хил тугри олти каторли ва нотугри олти каторларига 
булинади.
2. Hardeum disticnon L - бу икки каторли арпа биттаси 
ривожланган, ён бошокчалари ривожланмай колгап.
3. Hardeum intermedium - оралик арпа бу тур хил 

Download 11,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   194




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish