Tktiyf tmj s4-21 guruh talabasi yuldasheva iroda metall buyumlarni mexanik usulda payvandlash to‘g‘risida umumiy ma’lumotlar. Metallarni Mexanik usulda payvandlash

Payvand birikma va chok turlari
Ikki yoki undan ko‘p detallarni payvandlab hosil qilingan,
ajralmaydigan birikmalarga payvand birikmalar deb ataladi.
Suyuqlantirib payvandlashda uchma-uch, ustma-ust, burchakli va
tavrsimon birikmalar hosil qilinadi (1- rasm). Shuningdek teshikli,
toretsli, ustqo‘ymali hamda elektr tokida parchinlangan birikmalar ham qoʻllaniladi.
Uchma-uch payvandlanadigan birikmalarda
ularni tashkil etuvchi elementlar bir tekislik yoki
bir yuzada joylashadi (1- rasm, a). Bunday
birikmaning qator afzalliklari mavjud:
1. Payvandlanadigan elementlar (detallar) ning
qalinligi cheklanmaydi.
2. Yuklanishlami bir elementdan ikkinchisiga
o‘tkazishda zo‘riqish ancha tekis taqsimlanadi.
3. Birikma hosil qilish jarayonida metall juda kam sarflanadi.
4. Payvand birikma sifatini, undagi nuqsonlar joyi, o‘lchamlari va turini rentgen nuri bilan aniqlash juda oson.
Payvandlashning mohiyati va usullari
Ma’lumki, payvandlash usulini har qanday metall va metallmas
materiallarga tatbiq qilish mumkin.
Payvandlash deb payvandlanadigan qismlaming faqat ular orasida
atomlararo bolg‘anishni vujudga keltirib, ajralmaydigan birikmalar
hosil qilish jarayonini aytiladi. Bu ta’rif metall va nometall materiallarga (plastmassa, shisha rezina va b.) ham taalluqlidir.
Turli materiallarni payvandlash, asosan, ularning turli xossalari
bog‘liq bo‘ladi, chunki materiallarning xossalari uning ichki tuzilishi –
atomlarining strukturasiga bog‘liq. Metall zarrachalarini payvandlash sharoitiga qarab (atomlararo bolg‘anishni vujudga keltirish uchun), suyuqlantirib, bosim ostida va gaz bilan payvandlash kabilarga ajratiladi.
Chok metali detal qirralaridagi
metallning yoki payvandlash
vannasiga kiritilgan qo‘shimcha
metallning suyuqlanishi hisobigagina
hosil boiishi mumkin (2 - rasm).