Tizza bo’G’imida chiqish boldirning chikishi

TIZZA QOPQOG`INING SINISHI
Tizza qopqog`ining shikastlanish mexanizmi o’ziga xos xususiyatga ega. Sinish asosan to’g’ridan-to’g’ri ta’sir natijasida sodir bo’ladi: tizza bilan yiqilganda yoki tizza qopqog’iga biron-bir jism bilan urilganda yoki to’rt boshli mushakning o’ta taranglashuvida vujudga keladi. Tizza qopqog’i sinishi o’ziga xos xususiyatga ega, ko’prok ko’ndalang, ozroq xollarda parchalangan, uzunasiga singan va boshqa turlari kuzatiladi (187-rasm).
Sinish chizig`i har doim tizza bo’g’imi ichiga kirib boradi. Tizza qopqog’ining sinishida u yoki bu darajada uni boglovchi apparati shikastlanadi. Yozuvchi va yon boylam apparatni uzilishi tizza qopqog’ining bo’lagini to’rt boshli mushak qisqarishi xisobiga uni yuqoriga tortib ketadi.


T a sh x i s. Tizza qopqog’ining sinishini tashxislash, ayniksa, uning bo’laklari bir-biridan uzoqlashgan paytda stiyinchilik tugdirmaydi. Tizza kop1<;ogining sinishini 5 ta asosiy simptomlar yordamida tashxislash mumkin:

1. 
   to’g’ri turgan oyoqni
   ko’tara olmaslik ayniksa
   unga karshilik qilinganda;
   

1. 
   gemartroz;
   

2. 
   barmoq, bilan bosib
   ko’rilganda bo’laklar o’rta-
   sida chukurlik kuzatiladi;
   

187-rasm. Tizza k;opkoginingsinish turlari.a — ko’ndalang; b — suyak bo’lak­lari bir-biridan krchib; v — parchalanib.

4. 
   suyak bo’laklarining bir-biriga nisbatan yon tomonga siljishi;
   
5. 
   suyak bo’laklarining bir-biridan ajralishi ba’zida paypaslash
   bilan aniqlanadi.
   

Tashxisni aniqlash uchun ikki yo’nalishdagi rentgenografiya kilinadi, sinish, aynikra, yon proekstiyasida yakkrl ko’rinadi.
D a v o l a sh. Yon boylamlar butun bo’lganda, suyak parchalari oraligi 2-3 mm bo’lsa, konservativ usulda davolanadi. Avvalo bo’g’im oraliridan punkstiya yordamida kon olib tashlanadi va 20 ml 2% li novokain eritmasi yuboriladi. Tizza 175° da buqilgan xolatda sonning yuqorigi qismidan boldir-oshik bo’rimigacha tutor gipsli bog’lami ko’yiladi. konservativ davoni 3-kundan boshlab, bemor LFK qilishi va gipsli bog’lamda mushaklarni taranglashtirishi mumkin. 7-kundan boshlab bemor oyog’iga tayanib yurishi mumkin. Agar bemor somatik tomonidan yaxshi bo’lsa, u xolda qo’ltiktayoksiz yurish mumkin. Gipsli bog’lam shikastlanishdan 1 oydan so’ng olinadi. Mexnatga yaroqli deb daftardan so’ng tiqlanadi.
Bo’laklarning sagittal yo’nalishda siljishi qo’l yordamida to’rrilanadi. Buning uchun bo’g’im oraligidagi qon olib tashlangandan so’ng suyak bo’laklarini bir-biriga nisbatan oldinga va orqaga siljitiladi. Shundan keyin sinish ustidan 2 sm li elastik porolosh bog’lam bog’lanib, so’shra tutor gipsli bog’lam ko’yiladi.
Jarroxlik usuli siniq bo’laklari 5 mm dan ortik siljigan bo’lsa qo’llaniladi, uni shikasglanishning 2-kunidan boshlab 8-10 kunigacha qilgan ma’kul. Jarroxlik yondoshishida asosan tizza qopqog’ining pay-boylam apparata tiklanadi. Siniqning ikkita yirik parchasi bo’lgan xolatda osteosintez qipinadi (188-rasm). Siniqni bir bo’lagi parchalangan bo’lsa, uni olib tashlanadi. Operastiyadan so’ng tutor gipsli bog’lami ko’yiladi. Operatsiya qay darajada qilinganligiga qarab immobilizastiya muddati 4 haftadan 6 xaftagacha bo’ladi (189-rasm). Mexhatga yarokdilik 1/3-3 oyda tiklanadi.