Tizza bo’G’imida chiqish boldirning chikishi

SON VA KATTA BOLDIR SUYAKLARI DO’NGLIKLARINING BO’G’IM ICHIDAN SINIMI
Tizza bo’g`imining bo’g’im ichidai og’ir shikastiga son va katta boldir suyagi do’ngining sinishi kiradi.Do’nglarning sinish mexanizmini uchga bo’lib o’rganish mumkin:
1)o’tmas jism bilan tizza bo’g’imining yon yuzasiga jaroxat etkazish;
2) buqilgan tizza bo’g’imiga yiqilish; 3) yuqoridan to’g’ri turgan
oyoqka yiqilish. Ko’pincha shikastlanishning ko’shilib keladigan turlari
kuzatiladi.
Do’ngliklar sinishi siljigan yoki siljimagan bo’lishi mumkin. Amaliyotda Novachenko tasnifi qo’llaniladi:

1. 
   Katta boldir suyagi do’ngligining bo’g’im yuzasi mutanosibligi
   buzilmagan holatda sinishi (190-rasm, a).
   
2. 
   Bitta do’nglikning sinib siljishi (190-rasm, b).
   
3. 
   Ikkala do’nglikning (T- va U-simon) sinib siljishi (190-
   rasm, v).
   
4. 
   Ikkala yoki bitga do’nglikning sinib, boldirning chala chiqishi
   (190-rasm, g).
   

T a sh x i s. Son va katta boldir suyagi do’ngligining shikastlanish klinik simptomlari asosan og’riq bo’lib, u mahalliy tusda kechadi. Tashkm do’nglik singanida tizza tashqariga ogadi (valgus holat),

ichki do’ngligi singanda esa ichkariga ogadi (varus xolat). Oyoqning kaltalanishi ikkala do’nglikning parchalanib sinishida yoki do’ngliklarning sinib boldirning qisman chiqishida kuzatiladi. Rentgenografiya ikki yon va oldingi-orqa yo’nalishlarda qilinadi. Ba’zida tashxislashga oydinlik kiritish uchun rentgenografiyaning qiya xolatidan foydalaniladi. Bo’g’im ichidan darz ketganida yoki ikkala do’nglik o’rtasidagi do’mbokchalar soxasi singanda rentgenostereogramma yoki tomografiya tekshirish usulari ham qo’llaniladi.
D a v o l a sh. Punkstiya yordamida tizza bo’g’imidan kon olib tashlanib, 20 ml 2% novokainli eritmasi yuboriladi. Keyingi davolash taktikasi sinish xususiyatiga karab qilinadi. Katta boldir suyagining do’ngligi singanda sonning yuqori qismidan boldir-oshik bo’g’imigacha, agar son suyagi do’ngligi sinsa, koksit gips bog’lami ko’yiladi. Oyoq tizza bo’g’imida 5-7° bukiladi. 2-kundan boshlab, to’rt boshli mushak xarakatlantiriladi va gipsda turgan oyoqni ko’tarib turish mashklari bajariladi. 1xaftadan so’ng bemor qo’ltiktayok yordamida shikastlangan oyogini bosmay yurishni boshlaydi. Katta boldir suyagi do’ngligi singanda 4-8 hafta, son suyagi do’ngligi singanda esa 8-10 haftadan so’ng gipsli bog’lam echiladi va LFK mashqlarini oyoqni bosmagan holda bajariladi.
Bemorga o’rtacha issiqlik beruvchi muolajalar buyuriladi. Shikastlangan oyogini bosishga 2-3 oydan so’ng ruxsat beriladi, aks xolda suyak bo’lagi cho’kib qolishi, bo’g’im yuzalari mutanosibligi buzilib, tizza bo’g’imining deformastiyalovchi artroziga olib kelishi mumkin.
Bitta do’nglik singanda konservativ yoki operastiya yo’li bilan davolash mumkin. Davolashning asosiy vazifasi son suyagi do’ngligi singanda yuqoriga yoki katta boldir suyagining do’ngligi singanda pastga surib, bo’g’im usti tekisligini saqlab, ushlab turishga qaratilgan bo’ladi. Singan parchani to’g’ri joyiga qo’yish uchun og’riqsizlantirilgandan so’ng tashki do’nglik singanda boldirni ichkariga, ichki do’nglik singanda boldirni tashqariga surish lozim. Bu muolajalarni texnik jixatdan 191-rasmda ko’rsatilganday