Tizim va signallarni qayta ishlash O’quv uslubiy majmua

1 
0,0000 
74,24 
156,4 
2 
74,24 
156,4 
247,2 
3 
156,4 
247,2 
347,6 
4 
247,2 
347,6 
458,7 
5 
347,6 
458,7 
581,6 
6 
458,7 
581,6 
717,5 
7 
581,6 
717,5 
867,9 
8 
717,5 
867,9 
1034 
9 
867,9 
1034 
1218 
10 
1034 
1218 
1422 
11 
1218 
1422 
1647 
12 
1422 
1647 
1895 
13 
1647 
1895 
2171 
14 
1895 
2171 
2475 
15 
2171 
2475 
2812 
16 
2475 
2812 
3184 
17 
2812 
3184 
3596 
18 
3184 
3596 
4052 
19 
3596 
4052 
4556 
20 
4052 
4556 
5113 
21 
4556 
5113 
5730 
22 
5113 
5730 
6412 
23 
5730 
6412 
7166 
24 
6412 
7166 
8000 
Algoritmni amalga oshirishga misol. 4.1-jadvalga muvofiq signal spektrining 
256 amplitudasi 0 dan 8000 Gs gacha bo‘lgan chastotalarga to‘g‘ri keladi, 
harakatlanish bosqichi esa 8000/256 = 31,25 Gs. Birinchi amplituda (4.9-rasm) 0 Gs 

---

68 
chastotasiga, ikkinchisi 31,25 Gs, uchinchisi 62,5 Gs, to‘rtinchi amplituda 93,75 Gs, 
beshinchisi 
125 
Gs 
va 
oltinchi 
amplituda 
156,25 
Gs.
Mel shkalasidagi filtr chastotalari: 0 Gs, 74,24 Gs, 156,45 Gs. 
4.9-rasm. Uchburchakli filtrlarning birinchi diapozoni 
Birinchi diapozon ko‘paytma uchun 6 ta ko‘paytrish koeffitsiyenti va mos 
keladigan oltita filtr koeffitsiyentini olish uchun (4.1-jadval), uchburchak oynasi 
funksiyasining gipotenuzalari nisbatlariga mos keladigan uchburchak katetlarining 
nisbatlarini hisoblash kerak: 
1. 0; 
2. 31,25/74,24 = 0,43; 
3. 62,5/74,24 = 0,84; 
4. (156,4 – 93,75)/(156,4 – 74,24) = 62,65/82,16 = 0,76; 
5. (156,4 – 125)/(156,4 – 74,24) = 0,38; 
6. 0. 
Hisoblashning 
keyingi 
bosqichida 
DKO‘ yoyilmasining spektral 
koeffitsiyentining har bir qiymati (birinchi uchburchakning chastota diapazoni
0 - 156,45 Gs ichida) yuqorida olingan uchburchakning tegishli koeffitsiyentiga 
ko‘paytiriladi. Filtrlar DKO‘ modullarining kvadratlariga qo‘llaniladi. Ushbu 

---

69 
koeffitsiyentlar bo‘yicha spektr amplitudalarning hosilalari yig‘ilib, 6 ga bo‘linadi. 
Keyingi bosqichda olingan hosilalar logariflanadi. 
MFCC koeffitsiyentlarini hisoblashning yakuniy bosqichi 4.1-jadvalning har 
bir bosqichida DKO‘ni bajarishdir. 
Bunday hisoblashlar natijasida 4.1-jadvalning barcha 24 bosqichida
24 elementli spektral (akustik) vektor hosil qilinadi. Va nihoyat, akustik vektorlar 
bitta til namunasi ichida normallashtiriladi. Buning uchun barcha vektorlarning 
qiymatlari maksimal uzunlik vektorining teskarisiga ko‘paytiriladi. 
Akustik vektorlar soni odatda 12 yoki 24 ga teng olinadi. 
4.10-rasm. Kepstr koffitsiyentlarining ketma-ketligi 
Amalga oshirilgan matematik o‘zgartirishlar natijasida tanib olishda nutq 
signalining minglab qiymatlarini muvaffaqiyatli almashtiradigan kichik qiymatlar 
to‘plami (vektor) olingan (4.10-rasm). Ushbu akslantirish spektrogramma yoki nutq 
signalining vaqt sohasida ifodalangan shaklidan ancha kichikdir.