Tizim tushunchasi. Tizimning tarkibi va tuzilishi. Tizimlarning tasnifi. Murakkab tizimlarning xususiyatlari. Tizimli yondashuv va tizimni tahlil qilish

Karl Lyudvig fon Bertalanfi - tizim nazariyasining asoschisi
(09/19/1901, Vena - 06/12/1972, New York) - 1949 yildan beri Kanada va AQShda doimiy yashab kelgan avstriyalik biolog. Umumiy tizimlar nazariyasi deb nomlangan umumlashtirilgan tizim kontseptsiyasining asoschisi. Tizim vazifalarini belgilovchi, birinchi navbatda tipologik jihatdan o'xshash bo'lmagan tizimlarni tavsiflash uchun matematik apparatni ishlab chiqishda.
Umumiy tizimlar nazariyasi - bu odatda turli xil va sinfdagi tizimlarni tavsiflaydigan va ularni tahlil qilishning o'ziga xos usullarini ishlab chiqadigan fanlararo nazariya..
A. A. Bogdanov (10.08.1873-07.04.1928) 20-asr boshlarida u menejmentda tizimli yo'nalishni rivojlantira boshladi. U tashkil etishning umumiy tamoyillari - tektologiya haqidagi fanni yaratish g'oyasini ilgari surdi, kibernetikaning ba'zi qoidalarini taxmin qildi. 1926 yildan - dunyodagi birinchi qon quyish institutining tashkilotchisi va direktori; o'zida tajriba o’tkazish paytida vafot etdi. Biroq, tarixiy sabablarga ko'ra u tomonidan taklif qilingan umumiy tashkiliy tektologiya fani keng va amaliy qo'llanilishini topa olmadi.
Amaliyot ehtiyojlari tizim nazariyasining shakllanishi bilan deyarli bir vaqtda operatsiyalarni o'rganish deb nomlangan yo'nalishning paydo bo'lishiga olib keldi.
Boshqarish muammolariga kelsak, M.A.Amper tomonidan kiritilgan va tirik organizmlar va mashinalarda boshqarishning yangi fanini N.Viner nomlash uchun qabul qilingan kibernetika atamasi keng tarqaldi.
Norbert Viner (26.11.194, Kolumbiya, Missuri - 18.03.1964, Stokgolm) - amerikalik olim, taniqli matematik va faylasuf, kibernetika va sun'iy intellekt nazariyasining asoschisi..