Tizim tushunchasi. Tizimning tarkibi va tuzilishi. Tizimlarning tasnifi. Murakkab tizimlarning xususiyatlari. Tizimli yondashuv va tizimni tahlil qilish

TASHKILIY TIZIMLAR (tashkily boshqaruv tizimlari) – bu shunday tizimlarki, ularning tarkibida insonlar bo’ladi (inson-mashina tizimlari).
3. Tizimli yondoshuv va tizimli tahlil
Murakkab tizimlarning yaxlitligi murakkab tizimlarni o'rganishda tizimli yondashuv zarurligini nazarda tutadi, bu holda tizimning har bir qismini, umuman tizimning maqsadlari va ishlashini hisobga olgan holda o'rganish kerak.
Tizimli yondashuv bu murakkab ob'ektlarni (tizimlarni) o'rganishning zamonaviy umumiy ilmiy metodologiyasi; u har qanday tizimni umuman o'rganishga qaratilgan bo'lib, unda elementlarni integral tizimga tashkil etish tamoyillari o'rganilib, har bir quyi tizim va alohida elementlarning ishlashi tizimning asosiy maqsadi nuqtai nazaridan ko'rib chiqiladi.
Tizimli tahlil – bu yirik ko’lamdagi murakkab masalalarni yechish metodologiyasidir; tizimlar nazariyasi g'oyalari va uslublariga asoslangan tizimli yondashuvni aniq amalga oshirish, uni takomillashtirish maqsadida har xil murakkab tizimlarning ishlash jarayonini o'rganish uchun foydalaniladigan ma'lum usul va uslublar to'plami.
"... tizimlarni tahlil qilish matematik fan emas. U rasmiylashtiriladigan modellarni tahlil qilish asosida moslashadi, o'zlashtiradi. Ammo bu hali tugamaydi. Har qanday sintetik intizom singari u ham norasmiy protseduralarga tayanadi va og'zaki, sifatli tavsifdan foydalanadi».
Академик Моисеев Н.Н. Математика ставит эксперимент. - М.: Наука, 1979. – С. 38.