Tishning qattiq to'qimalari: emal, sement va dentinlarning rivojlanishi va tuzilishi. Toj va ildiz qismidagi pulpa. Periodont va paradont. Tish qattiq to'qimasi

3.Tsementning kimyoviy tarkibi

Tarkibiy kismlar	%
Suv	32
Oksil	1,5
Organik moddalar	25
Anorganik moddalar	46
Sa	35-36
Mg	0,1 gacha
Na	1
K	0,1
P	17

Pulpa
Pulpa kizil rangli yumshok tukimadir. U siyrak talali shakllanmagan biriktiruvchi tukimadan tuzilgan bulib, prokollagen (argirofil), kollagen tolalar va xujayralardan va ular orasida joylashgan amorf elimlovchi moddadan iborat. Pulpada elastik tolalar yuk, pulpa kesimida 3 kavatni farklash mumkin: periferik, oralik (kambial), Markaziy. Pulpaning periferik kismi yirik tsilindrik odontoblastlardan iborat. Xujayraning tanasi pulpa periferiyasida joylashadi, ularning usimtalari ( toMov tolalari) esa dentin kanalchalarida kirib boradi. Odontoblastlarining orasi amorf modda bilan tulgan bulib, dentin bilan chegaradosh soxada keyolleker-fleyshmanov plyonkasini xosil kiladi.
Pulpaning oralik kavat xujayralari ba'zi joyda siyrak ba'zi joyda zich joylashgan. Ular yosh shakllanayotgan pulpa xujayralari preodontoblastlar xisoblanadi
Markaziy kavatda xujayralarga boy, unda fibroblastlar, gistiositlar, adventisial xujayralar shuningdek, kollagen va prekollagen tolalar uchraydi. Tish pulpasi kon tomirlar va nervlar bilan kuchli ta'minlangan.
Pulpaning makromolekulasi manfiy rNni ta'minlaydigan oksil 4,3 mg gacha) mukopolisaxaridlar, glikopolisaaridlarni saklaydi. Shu tufayli pulpa yod moddalar va turli kationlarni singdirib olish xususiyatiga ega buladi. Pulpada glikoliz fermenlarining borligi, RNK va oksil sintezi modda almashinuvining yukori intensivligidan dalolat beradi.