Tishning qattiq to'qimalari: emal, sement va dentinlarning rivojlanishi va tuzilishi. Toj va ildiz qismidagi pulpa. Periodont va paradont. Tish qattiq to'qimasi

Tsement.
Tsement dentindan xam kuchsizrok minerallashgan. Uning tarkibida suv va proteoglikanlar mikdori nisbatan kuprok. Xujayra elementlari tsementoblastlar xisoblanadi.
Tish tsementi tish satxini ingichka kavat shaklida koplagan. Birlamchi tsement turli yunalishda joylashgan kollagen tolari mineral moddadan tuzilgan buladi. Xujayra elementlari tsementoblastlardir. Shaklangan tish tsementni kam yangilanadi. Tsementning tarkibi: mineral komponentlar asosan sa karbonatlari va fosfatlari shaklida namoyon buladi. Tsement emal va dentin singari xususiy kon tomirlarga ega emas . Tish chukkisidagi tsementning asosiy kismini xujayrasiz tsement kollagen tolalar va ularni elimlovchi amorf moddalardan tuzilgan.
Ikkilamchi tsement asosiy moddadan tuzilgan bulib, u uzida tsementoblast xujayralarini saklaydi. Karilik chogidagi yaliglanish jarayonlarida, tishga kursatiladigan bosimning ortishida tsementning mikdori oshib, alveola bilan birlashib ketish ( gipersementoz) xolatlari kuzatilishi mumkin.
Tsementning kimyoviy tarkibi (E.M.Gofung buyicha),%

Tarkibiy kismilari	%
Fosfornokisliy Sa	59
Uglekisliy Sa	7
Fosfornokisliy kremnozyom	1
Boshka tuzlar	1 gacha
Organik moddalar	32
Ikkilamchi kaltsiy	izlar

Yukorida kursatilgan kimyoviy birikmalardan tashkari tsementda kumush, nikel, xrom, Miss, ftor, margimush, rux, molibden, strontsiy, mishyak va x.k. mikroelementlar xam saklanadi. Ba'zi umumiy kasalliklarda tishlarning kimyoviy tarkibi uzgarib, tuz va mikroelementlar mikdori kamayishi xisobiga tish tukimalarida oxaklanish pasayadi. Tuzlagandan keyin tuz tarkibi yana normallashadi. Bu xolat tishning kattik tukimalari moddalar almashinuvida ishtirok etishini yana bir bor tasdiklaydi.