Tish o’yish dastgohlarida detallarga ishlov berishning o’ziga hos xususiyatlari. Qo’llaniladigan kesuvchi va o’lchov asboblari hamda moslamalar

Tishli g‘ildiraklarning aniqligiga qo‘yilgan texnik talablar

Tishli g‘ildiraklarning xizmat vazifasidan kelib chiqqan holda ularni markaziy teshiklari va tishli yuzalarini tayyorlashga alohida e'tibor qaratilishi talab etiladi. Shunday qilib bu yuzalarni o‘zaro joylashishining xatoligi 0,01-0,1 mm chegarasida bo‘lishi kerak.

Tishli g‘ildiraklarni gardish qismining sirtini markaziy teshik o‘qiga nisbatan perpendikulyarligi 0,05-0,1 mm bo‘lishi talab etiladi. Markaziy teshik IT6...IT8 kvalitet aniqligida va yuza tozaligi Ra=1,2÷2,5 mkm darajasida bo‘ladi. Tishli g‘ildiraklarni tayyorlash bo‘yicha talablar ularning aniqlik darajasi bilan belgilanadi. Mashinasozlikda 5 dan 10 gacha aniqlik darajasiga ega bo‘lgan tishli g‘ildiraklar qo‘llaniladi. 9 dan 10 aniqlik darajasidagilari ochiq tishli 163 uzatmalarda qo‘llanilsa, 5-6 aniqlik darajasidagilari esa yuqori aniqlikdagi mexanizmlarda qo‘llaniladi.

Bu tishli g‘ildiraklarning tishlarini ishchi yuzalari tozaligi Ra=0,6÷2,5 mkm bo‘yicha bo‘ladi.

Tishli g‘ildiraklarga qo‘yiladigan asosiy texnik talablar quyidagilardan iborat:

- tishli g‘ildirak boshlang‘ich aylanasining konsentratsiyalanganligi o‘tkaziluvchi sirtga nisbatan og‘ishi 0,05-0,1 mm dan katta bo‘lmasligiga ruhsat beriladi;

- yon sirtlarining teshik yoki val o‘qiga nisbatan perpendikulyarlikdan og‘ishi (yon sirtlarning urishi) 100 mm diametrga 0,01-0,015 mkm dan kam qabul qilinadi;

- markaziy teshikni IT2 aniqlikda tayyorlash tavsiya etiladi (agar maxsus talablar bo‘lmasa), tishli g‘ildirak va valni o‘tqaziluvchi pog‘onalari ham, odatda, IT2 aniqligida tayyorlanadi. YUqorida ko‘rsatilgan sirtlarning ishlov berish g‘adir-budirligi Ra =0,611,25 mkm bo‘ladi.

G‘ildirakning boshqa konstruktiv elementlarini tayyorlash IT3, IT4, IT5 bo‘yicha aniqlikda, bunda ishlov berish g‘adir-budirligi Ra=4020, Ra=2.51.25 mkm bo‘ladi.

Sementitlanadigan tishli g‘ildirak tishlarining qattiqligi HRC 55-60 bo‘ladi, bunda sementitlash qatlami chuqurligi 1-2 mm.

Sianlashda qattiqlik HRC 42-53, bunda qatlam chuqurligi 0,5-0,8 mm atrofida bo‘ladi. Toblanmagan sirt qattiqligi odatda HB180-270 atrofida bo‘ladi. Avtomobil, traktor va dastgohsozlik uchun tishli g‘ildirak IT7 va IT8 aniqligida tayyorlanadi.