Tilshunoslikka kirish fanining predmeti



Download 0,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet97/141
Sana30.01.2021
Hajmi0,8 Mb.
#57854
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   141
Bog'liq
tilshunoslikka kirish

 L i n g v i s t i k   fonetikaning asosiy masalalari: 
- Fonema haqida tushuncha. 
- Fonema variantlari. 
-  Fonemalarning  ma’no  ajratuvchi  (fonologik,  fonematik,  differensial) 
xususiyatlari. 
- Fonemalarning ma’no ajratmaydigan   (fonetik) xususiyatlari. 
- Fonologik oppozitsiya haqida tushuncha. 
- Fonologik oppozitsiya turlari. 
- Fonemalarning pozitsiyalari. 
     Tilning   l u g’ a t   qatlami tilda mavjud bo’lgan so’zlarningyig’indisidan iborat. U 
fonetik-fonologik va grammatik qatlamlardan o’zgarib turishi bilan farq q iladi. Lug’at 
qatlamining  asosiy  birligi  so’zdir.  So’z  yordamida  predmet  va  tushu nchalar  ataladi, 
voqea-hodisalar  ifodalanadi. Tilning lug’at qatlamini  l e k s i k o l o g i y a   tadqiq 


 
71 
qiladi.  Leksikologiya  so’z  haqidagi  fandir.  Leksikologiya  quyidagi  masalalar  bilan 
shug’ullanadi: 
- So’z, so’zning mohiyati va ta’rifi; 
- So’z  va  predmet;   So’z va tushuncha;  
- Lug’at tarkibining o’zgarishi; 
- So’zlarning bir- biriga munosabati; 
- Lug’at sostavining qatlamlari; 
- So’z tiplari;     So’z va ma’no; 
- Ko’pma’nolilik:Metonimiya,metafora,snekdoxa 
- Omonim, sinonim, antonim so’zlar; 
- So’z etimologiyasi; 
- Atamashunoslik (terminologiya); 
- Frazeologiya;  Tilning lug’at boyligi; 
- Leksikografiya; Lug’at haqida tushuncha; 
- Lugat turlari; Lug’at tuzish masalalari. 
Tilning   g r a m m a t i k  qatlami so’zlarning grammatik shakli, so’z birikmalari va 
gaplardan  tashkil  topgan.  Eng  kichik  grammatik  birlik  morfemadir.  Morfemalardan 
so’zlar,  so’zlardan    so’z  birikmalari, so’z birikmalaridan gaplar tuziladi. Tilning gram-
matik tuzilishini morfologiya va sintaksis tadqiq qiladi. 
M o r f o l o g i y a  (morphe- shakl, forma, logos - bilim, ilm)  so’z qurilishi, s o’z 
o’zgarishi  va  so’z  yasalishi  qoidalari va qonuniyatlari, so’zlarni turkumlarga ajratish 
haqidagi  fandir.  Morfologiyaning  asosiy  tushunchalari-  morfema, grammatik ma’no, 
grammatik  forma,  grammatik  kategoriya,  grammatik  ma’noni  ifodalash  usu llari  va 
boshqalardir. 
S  i  n  t  a  k  s  i  s      (sintaxis -  tuzish,  qurish)  nutqning  grammatik  qurilishini 
o’rganadi. Sintaksisda gap asosiy birlik hisoblanadi. Sintaksis gap, gapning ma’nosi, 
gap  turlari,  so’z  birikmalari,  so’z  birikmalarining  turlari, so’z birikmalarining ma’nosi, 
so’z birikmalarining tuzilishini tadqiq qiladi. 
G r a m m a t i k a ning    asosiy masalalari quyidagilar: 
- Grammatika tushunchasi va uning mohiyati; 
- Grammatika va uning qismlari: 
 a) morfologiya                   b) sintaksis  
- Grammatik shakl va so’z; 
- So’z turkumlari: 1. Mustaqil so’z turkumlari: 
ot, sifat, son, fe’l, ravish, olmosh;  
2. Yordamchi so’z turkumlari:  
artikl, predlog, ko’makchi, bog’lovchi, yuklama, undov                        so’zlar, 
taqlid so’zlar. 
- Grammatik kategoriyalar: jins, son, kelishik, zamon,   daraja, mayl...  . 
- Gap sintaksisning tadqiqot ob’yektidir. 
- Gap bo’laklari: 1. Bosh bo’laklar: ega va kesim. 
2.Ikkinchi darajali bo’laklar:to’ldiruvchi, aniqlovchi, hol. 


 
72 
- Gap turlari: darak, so’roq, undov gap. 
- Tuzilishiga ko’ra: sodda gap, qo’shma gap. 
- So’z tartibi. 
 

Download 0,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   141




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish