Tilshunoslik va pragmatika. Pragmalingvistika. Nutqiy faoliyat tushunchasi

• Pragmalingvistika

• diskurs

• Semantika

• propozitsiya

• Modellashtirish

• Baho kategoriyasi

• Tagma’no

• presuppozitsiya

• Kommunikativ strategiya

• Deyksis

• Lokutiv

• Nutqiy akt

• Illokutiv

Ch.Morris Semiotika

Pragmalingvistika

• Lokutiv nutqiy akt – talaffuz akti, til birliklarining grammatik qoidalar bo‘yicha tuzilishi, fikrning obyektiv mazmuni. Bunday nutqiy aktlar suhbatdosh tomonidan reaksiya talab qilmaydi.
• Illokutiv akt - lokutiv aktning ma’lum mo‘ljal bilan yo‘naltirilishi, kommunikativ maqsad ifodalanishi.
• Perlokutiv akt - nutqning tinglovchi fikri va his-tuyg‘ulariga hamda xulqiga ta’siri. illokutiv nutqiy akt tufayli yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan natija yoki nutqiy harakatga bo‘lgan reaksiyadir

O‘zbek nutqida

O‘zbek nutqida

O‘zbek nutqida

Tanbeh

• Xolposh xola: Qizing qani, Popuk qani
• Fotima kelin: Hozir sho‘ttaydi. Yurgandir.
• Xolposh xola: Man so‘roqlamasam, o‘zingni esinggayam kelmaydi-ya. Sendaqa onani mushuk yesin!
• Fotima kelin: Oypopug-u! Qayoqdasan, ha, sendaqa daydi qizni mushuk yesin!

• «He, og‘zingga qarab gapir, insofing bormi o‘zi, dasturxoni atrofida tuzini ichib o‘tirib, orqasidan g‘iybat qilasan, aljiysan, haqorat qilasan? Sening diyonating bormi o‘zi?» deb yuborishimga oz qoldi. Bunday odamlar bilan gap talashib, obro‘ topib bo‘lmasligi esimga tushib o‘zimni bosdim» (A.Ibr.)
• Ovozim boricha qichqirdim: – Qo‘yvor! O’ldiraman!
• Avlod-ajdoding bilan turmada chiritaman, unsurning bolasi!- dedi u vishillab

Kommunikativ maqsad

Komminikativ maqsad

• tushuntirish