Tilshunoslik nazariyasi


Adabiy  til  va  uning  mezoni



Download 0,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/71
Sana16.01.2022
Hajmi0,49 Mb.
#378610
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   71
Bog'liq
tilshunoslik nazariyasi (1)

Adabiy  til  va  uning  mezoni.  Adabiy  til  biror  millatning  tarixiy  jihatdan  shakllangan 

umumxalq  tiliga  asoslanadi.  O‘zbek  adabiy  tilining  asoschisi  buyuk  shoirimiz  Mir  Alisher 

Navoiydir.  

Adabiy  til  u  tarqalgan  hududda  barcha  xalq  uchun  tushunarli  bo‘ladi.  Bu  umumxalq  tilida 

shevalarga  va  kasb-hunarga  xos  so‘zlar  ham  bo‘ladi.  Adabiy  tilda  boshqa  tillardan  o‘zlashgan 

so‘zlar ham bo‘lishi mumkin. Adabiy tilni yozma tildan farqlash zarur. Adabiy til o

ғ

zaki va yozma 



shaklda bo‘ladi. Adabiy tilning o

ғ

zaki shaklida uning talaffuz normasi o‘z ifodasini topadi. Adabiy 



tilning  o‘z  grammatikasi  va  leksikasi  mavjud.  Bular  ham  o‘z  adabiy  normasiga  ega.  Adabiy  tilda 

turli sohalarga doir terminlar, dialektizmlar (shevalarga xos so‘zlar), kasb-hunar, madaniy-maishiy 

va boshqa sohalarga tegishli so‘zlar mavjud bo‘ladi. Adabiy tilning o

ғ

zaki shakli yozma shaklidan 



avval  hosil  bo‘lishi  mumkin.  Adabiy  tilning  shakllanishi  va  rivojlanishida  buyuk  shoir  va 

adiblarning  xizmati  juda  kattadir.  Ular  qo‘llagan  so‘z  va  iboralar  va  maxsus  uslub  (stil)  adabiy 

tilning nufuzini ta`minlaydi.  

Adabiy  til milliy tilning  asosida shakllanadi. Milliy tilning  yozma va o

ғ

zaki shakllari unda 



so‘zlovchi xalq uchun tushunarli va umumiy bo‘lgan mezonlarga egadir. SHu sababli uni davlat tili 

yoki  rasmiy  til  sifatida  qabul  qilinadi.  Davlat  tili  ommaviy  axborotda,  matbuotda,  sud  va 

prokuraturada,  barcha  davlat  tashkilotlari,  o‘quv  maskanlari  va  boshqa  muassasalarda  qo‘llanadi. 

Tilni  xalq  yaratgan  va  uning  adabiy  va  davlat  tili  sifatida  qo‘llovchi  ham  xalqdir.  Davlat  tilining 

erkin  rivojlanishini  va  uning  xalq  xo‘jaligining  turli  sohalarida  qo‘llanishini  ta`minlash  til 

siyosatining asosiy vazifasi hisoblanadi. 

Adabiy  tilning  ma`lum  situatsiyada  qo‘llanuvchi  varianti  uning  funksional  stili  deb  ataladi. 

Funksional  stillar  tilshunoslikning  ifodali  vositalarini  o‘rganuvchi  bo‘limi  bo‘lmish  stilistikada 

o‘rganiladi.  

Tilning funksional stillari: rasmiy-ish stili, kundalik o

ғ

zaki nutq stili, ilmiy-texnik stil, diniy 



stil, badi-iy stil (u poetik (nazmiy) stil, nasriy stilni o‘z ichiga oladi). Ba`zan badiiy stilga nisbatan 

neytral stil farqlanadi. 

 


Download 0,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   71




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish