Tilshunoslik fanidan yakuniy test savollari

Tilshunoslik fanidan yakuniy test savollari
(1-kurs uchun)

1. 
   Sinonimlar lug’atini ilk bor kimlar tuzgan?
   

Iskandariya makltabi asoschilari

2. 
   Morfologiyaning 3 bo’limdan tashkil topishini kim isbotlab bergan?
   

Guru

3. 
   Qaysi xalq so’z turkumlarini ot, feʼl, old ko’makchi va yuklamaga ajratgan?
   

hindlar

4. 
   Yaski qaysi xalq tilshunosi?
   

Hindiston

5. 
   Qadimgi Xitoyning mashhur tilshunosi kim?
   

Syuy Shen- eng buyuk tilshunosi

6. 
   “Ishlangan”, “Mukammal” degan maʼnolarni anglatadigan so’z?
   

7. 
   “O’xshashlik”, “Mutanosiblik” maʼnolarini anglatadigan so’z?
   

anologiya

8. 
   “Elementlar va murakkab belgilar haqida” asarining muallifi kim?
   

Syuy Shen

9. 
   “Grammatika sanʼati haqida taʼlimot” asarining muallifi kim?
   

PristIan

10. 
    Yunon tili sintaksisini kim yaratgan?
    

Apolloniy Diskol

11. 
    Eramizdan oldingi 722-481-yillar orasidagi voqealarni aks ettiruvchi asar?
    

“bahor va kuz”

12. 
    Kim birinchilardan bo’lib otlarning rodlarini, feʼl zamonlari va gap turlarini farqlagan?
    
13. 
    “Ashtad’xyan” asarining muallifi kim?
    

Panini

14. 
    “Har bir nom o’zi anglatayotgan narsa, predmet bilan ajralmas aloqada bog’lanishda bo’lib, nomlarda predmetlarning mohiyati namoyon bo’ladi”. Ushbu fikrlar muallifi kim?
    

Geraklit

15. 
    “Narsa, predmet nomlari tabiat tomonidan berilgan emas” degan g’oyani ilgari surgan olim kim?
    

demokrit

16. 
    “Kratil” asari muallifi kim?
    

Platon

17. 
    “Ritorika” asari muallifi kim?
    

Aneksimen

18. 
    “Analogiya haqida” nomli grammatik asar muallifi kim?
    

Yuliy Sezer

19. 
    O’rta asrlarda Xitoy tilshunosligining asosiy yo’nalishi nima bo’lgan?
    

Fonetika yoki fanologiya

20. 
    Hindistonga bag’ishlangan “Hindiston” asarining muallifi kim?
    

Beruniy

21. 
    Kim vedalar tilini izohlab, tushuntirib beruvchi asar yaratadi va bunda o’zigacha bo’lgan tadqiqotchilar ishlarini umumlashtiradi?
    

Panini

22. 
    Quyidagi asarlarning qaysi biri Verriy Flakk qalamiga mansub?
    

“FE’lning manosi”

23. 
    Xitoy tilining meʼyoriy va tarixiy fonetikasi, dialektologiyasini kim ishlab chiqqan?
    

Chjan Bin-Lin

24. 
    Quyidagi asarlardan qaysi biri Pristian qalamiga mansub?
    

Grammatika sanʼati haqida taʼlimot

25. 
    Qaysi xalq tilshunosligida qurol kelishi bor?
    
26. 
    O’rta asrlarda Xitoy tilshunosligining asosiy yo’nalishi qaysi tilshunoslik bo’limi hisoblangan?
    

Fonetika yoki fanologiya

27. 
    Qaysi olim fonetik yozuv loyihasini tuzgan?
    

Chjan Bin-Lin

28. 
    Quyidagi asarlarning qaysi biri Varron qalamiga mansub?
    

“Lotin tili haqida’’

29. 
    Kim klassik sanskritning eng mashhur grammatikasini yaratdi?
    

Panini

30. 
    Panini grammatikasi nechta sheʼriy usulda yozilgan?
    

3996ta qisqa va uzun she’riy usulda

31. 
    Realizm ta’limotiga ko’ra faqat umumiy tushunchalargina real mavjud ekanligini qaysi olim aytib o’tgan?
    

Ruhoniy Ansellem

32. 
    VII-VIII asr arab tilshunosligining dastlabki markazlari qaysi shaharlar hisoblangan?
    

Iroqning Basra va Kufa shahrlari

33. 
    Birinchi arab tili lug’atini kim yaratgan?
    

Xalil al- Farohidi

34. 
    “Kitobul-ayn” kitobi kimga tegishli?
    

Xalil al- Farohidi

35. 
    “Kitobul avomil” asari muallifi kim?
    

Xalil al- Farohidi

36. 
    “Boshqaruvchilar kitobi” nomli asar to’g’ri ko’rsatilgan qatorni toping?
    

“Kitobul avomil”

37. 
    “Muallif ushbu asarda o’zigacha bo’lgan barcha tadqiqotchilarning ta’limotlarini, fikrlarini, qarashlarini umumlashtirdi”. Ushbu jumlada Sibavayxiyning qaysi asari haqida so’z yuritilgan?
    

“Al-kitob”

38. 
    “To’lqinlar toshqini” nomli lug’at muallifi kim?
    

Feruzobodi

39. 
    Misrlik ibn Mansur tuzgan lug’at qanday nomlanadi?
    

“ Arab tili”

40. 
    Feruzobodiy tuzgan lug’at qanday nomlanadi?
    

“Qomus”

41. 
    “Ular tovush va harfni, yunonlardan farqli, qati’yan farqlaganlar” ushbu jumlada qaysi xalq tilshunoslari haqida so’z yuritilgan?
    

HINDLAR

42. 
    Arab tilshunosligida otli gapning egasi qanday nomlangan?
    

Mubtado

43. 
    Arab tilshunosligida otli gapning kesimi qanday nomlangan?
    

habar

44. 
    “1312-yilda arab tilida yozilgan bo’lib, kirish, lug’at va grammatika bo’limlaridan tashkil topgan” ushbu jumlada qaysi asar haqida so’z yuritilgan?
    

“Turklar tilini tushunish”

45. 
    “Faqat insongina bilimga intiladi” ushbu jumla kimga tegishli?
    

Asiruddin Abu Rayyon al- Andalusiy

46. 
    “Faqat insongina bilimga intiladi” ushbu jumla qaysi asarda aytib o’tilgan?
    

“Turklar tilini tushunish”

47. 
    “Xronologiya”, “Hindiston”, “Geodeziya” asarlari muallifi kim?
    

Beruniy

48. 
    Beruniyning qaysi asarida dorivor moddalar nomi arab alifbosi tartibida joylashtirilgan?
    

Saydana

49. 
    Maxmud Zamaxshariyning arab tili grammatikasiga doir bo’lgan asari to’g’ri ko’rsatilgan qatorni toping?
    

Al-mufassal” ….

50. 
    Qadimgi yahudiy tili grammatikasini yaratib unda birinchi bo’lib “affiks” terminini qo’llagan olim?
    

I.REYXLIN

51. 
    “Barcha tillar va shevalarning qiyosiy lug’ati” asari muallifi kim?
    

Pyotr Simon Pallas

52. 
    “Ushbu lug’at 307 tilga oid leksik va grammatik ma’lumotlarni berishi bilan ajralib turadi” ushbu jumlada qaysi asar haqida so’z yuritilgan?
    

“Ma’lum xalqlar tillarining katalogi”

53. 
    Kim tillarning morfologiyasini qiyoslash asosida qarindoshligini isbotlashga harakat qilgan
    

F.BOPP

54. 
    “Hind-Yevropa tillar oilasi” atamasini tilshunoslikka olib kirgan?
    

August shleyxer: taxmin

55. 
    Slavyan tillari mustaqil tarmoq ekanligini isbotlagan olim kim?
    

Vostokov

56. 
    “Bizning tilimiz, bizning tariximizdir. Xalqlar haqida suyaklar, qurollar va mozorlarga qaraganda jonliroq bo’lgan guvoh bor. Bu–ularning tilidir. Til inson ruhining guvohidir” bu misralar qaysi asardan olingan?
    

Nemis tili tarixi asarida- Ya.Grimm

57. 
    Umumiy tilshunoslikning nazariy asoschisi sanaluvchi olim?
    
58. 
    “Tildan boshqa aloqa vositasi mavjud” ushbu fikr kimga tegishli?
    

Faylasuf Bekon

59. 
    Fridrix Shlegel (1772-1829) tomonidan yaratilgan asar qaysi javobda to`g`ri berilgan?
    

Hindlarning tili va donoligi

60. 
    Rossiyada qiyosiy-tarixiy tadqiqotlar, slavyan tillari oilasiga mansub tillarni o`rganish, ayni tillarni qiyosiy-tarixiy metod asosida tadqiq qilish, ularni davrlashtirish kabilar kimning nomi bilan bog`liq?
    

Vostokov

61. 
    Qiyosiy-tarixiy tilshunoslikka asos solgan olimlar nomi qaysi javobda to`g`ri berilgan?
    

F.Bopp, R.Rask, Vostokov, Ya.Grimm

62. 
    Frans Bopp qaysi asarida ayrim grammatik formalarning taraqqiyotini va ularning dastlabki manbalarini aniqlash mumkin, degan fikrni ilgari surgan?
    

Sanskrit, zend, arman, grek, lotin, eski slavyan, got va nemis tillarining qiyosiy grammatikasi

63. 
    Ya. Grimm isbotlab, asoslab bergan qonun …
    

undoshlar siljishi

64. 
    V. fon Gumboldt ilmiy tamoyilga qanday yangi til sinfini kiritdi?
    

mujassamlashtiruv

65. 
    R. Raskning tadqiqot obyekti?
    

Slavyan tillari

66. 
    XVIII asrda tilshunos olimlar qanday masalalar bilan shug‘ullanganlar?
    

Adabiy tilni yaratish/ bobo tilni tiklash

67. 
    Olimlarning qaysi biri qiyosiy-tarixiy metodning birinchi bosqichiga mansub?
    

F. Bopp/ya.Grimm/Vostokov/R.Rask

68. 
    Qaysi til komparativistika vakillarining fikricha Yevropa tillarining 70% ni bobo tili hisoblanadi?
    
69. 
    Hind-Yevropa tillarini qiyosiy-tarixiy jihatdan o’rganish necha davrni o’z ichiga oladi?
    

2davrni

70. 
    Umumiy –nazariy tilshunoslikka asos solgan olim kim?
    

Fon Gumboldt

71. 
    V. fon Gumboldtning til haqidagi nazariy falsafiy qarashlari qaysi asarida bayon qilingan?
    

“Yava orolidagi kavi tili haqida asarining kirish qismida:“Inson tili tuzilishining har xilligi va uning inson naslining ma’naviy taraqqiyotiga ta’siri”

72. 
    Frans Bopp qaysi tillarining qiyosiy grammatikasini yaratdi?
    

Sanskrit, zend, arman, grek, lotin, eski slavyan, got va nemis tillarining qiyosiy grammatikasi

73. 
    Frans Bopp qanday nazariyani yaratdi?\
    

Agglutinatsiya nazariyasini

74. 
    R. Rask tillarni qaysi jihatdan qiyosladi?
    

Leksik jihatdan

75. 
    Rasmus Rask qaysi tillarni tadqiq qilgan?
    

Slavyan tillarini

76. 
    Quyidagi parcha qaysi asardan olingan?“Bizning tilimiz bizning tariximizdir. Xalqlar haqida suyaklar, qurollar va mozorlarga qaraganda jonliroq bo‘lgan guvoh bor. Bu – ularning tilidir. Til – inson ruhining guvohidir”