Тилнинг базавий тушунчалари. Арифметик ифода ва амаллар. Ифодалар

Амаллар устиворлиги жадвали

Ранг	Амаллар	Йўналиш
1	() [] -> :: .	Чапдан ўнгга
2	! ~ + - ++ -- & * (тип) sizeof new delete тип()	Ўнгдан чапга
3	. * ->*	Чапдан ўнгга
4	* / % (мультипликатив бинар амаллар)	Чапдан ўнгга

5	+ - (аддитив бинар амаллар)	Чапдан ўнгга
6	<< >>	Чапдан ўнгга
7	< < = > = >	Чапдан ўнгга
8	= ! =	Чапдан ўнгга
9	&	Чапдан ўнгга
10	^	Чапдан ўнгга
11	|	Чапдан ўнгга

12	&&	Чапдан ўнгга
13	||	Чапдан ўнгга
14	?:(шартли амал)	Ўнгдан чапга
15	= * = / = % = + = - = & = ^ = | = << = >> =	Ўнгдан чапга
16	, (вергуль амали)	Чапдан ўнгга

Типлар билан ишлаш

• Типларни келтириш. Типларни келтириш (type casting) маълум типдаги ўзгарувчи бошқа типдаги қиймат қабул қилганда фойдаланилади. Баъзи типлар учун келтириш автоматик равишда бажарилади. Автоматик типларни келтириш ўзгарувчи типи ҳажми қийматни сақлашга етарли бўлганда бажарилади. Бу жараён кенгайтириш (widening) ёки юксалтириш (promotion) деб аталади, чунки, кичик разрядли тип катта разрядли типга кенгайтирилади. Бу ҳолда типларни автоматик келтириш хавфсиз деб аталади. Масалан int типи char типидаги қийматни сақлашга етарли, шунинг учун типларни келтириш талаб қилинмайди. Тескари жараён торайтириш (narrowing) деб аталади, чунки қийматни ўзгартириш талаб этилади. Бу ҳолда типларни автоматик келтириш хавфли деб аталади. Масалан ҳақиқий типни бутун типга келтирилганда каср қисм ташлаб юборилади.

Амалларда типларни автоматик келтириш. Бинар арифметик амаллар бажарилганда типларни келтириш қуйидаги қоидалар асосида амалга оширилади:

• Амалларда типларни автоматик келтириш. Бинар арифметик амаллар бажарилганда типларни келтириш қуйидаги қоидалар асосида амалга оширилади:
• short ва char типлари int типига келтирилади;
• Агар операндлардан бири long типига тегишли бўлса иккинчи операнд ҳам long типига келтирилади ва натижа ҳам long типига тегишли бўлади;
• Агар операндлардан бири float типига тегишли бўлса иккинчи операнд ҳам float типига келтирилади ва натижа ҳам float типига тегишли бўлади;
• Агар операндлардан бири double типига тегишли бўлса иккинчи операнд ҳам double типига келтирилади ва натижа ҳам double типига тегишли бўлади;
• Агар операндлардан бири long double типига тегишли бўлса иккинчи операнд ҳам long double типига келтирилади ва натижа ҳам long double типига тегишли бўлади.