Тилини ривожлантириш департаменти ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti 
“O‘ZBEK MILLIY VA TA’LIMIY 
KORPUSLARINI YARATISHNING NAZARIY 
HAMDA AMALIY MASALALARI”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021) 
63 
xususiyatlari o‘z ifodasini topsa, qahramonlar nutqida adabiy til va sheva so‘zlarining uyg‘un
ravishda qo‘llanilishi obrazli tasvir mahoratini yoritishga xizmat qiladi. “Parallel konkordans” da esa 
tarjima qilingan asarlari konkordansi tuziladi. Badiiy asar bo‘yicha parallel matnlar korpusi, avvalo,
ikki yoki bir necha tillar grammatikasidagi o‘xshash va farqli jihatlarni tahlil qilish imkonini
beradi. Parallel matnlar korpusi har ikki tildagi badiiy uslub xususiyatlarini qiyoslashda
ahamiyatlidir. Badiiy uslubda tasvir vositalari, ko‘chimlar, obrazli ifodalar har bir til an’anasiga mos
ravishda aks etadi [Raxmanova A, 2020]. Biz 
antpconc 
dasturi yordamida Umida Nishopovaning
«O'zbek xalq ertaklari - The fairy-tales of Uzbek» asari
 parallel konkordansini
tuzib kichik tadqiqotlar 
o‘tkazdik va yuqoridagi fikrlar tasdig‘ini ko‘rdik.
Shu nuqtai nazardan mualliflik korpusida ijodkor parallel konkordansini tuzish, tilshunoslik nuqtai 
nazaridan ham, adabiyotshunoslik nuqtai nazaridan ham o‘z qimmatiga ega ekanligi bilan ajralib turadi.
Parallel konkordans muallifning til imkoniyatlaridan mohirona foydalanganini, uning o‘ziga xos 
uslubini ochib berishga, qiyoslash va taqqoslashga qulayligi bilan qimmatlidir. Bundan tashqari 
taraqqiyot davriga xos mumtoz yodgorliklarni hamda keyingi rivojlanish bosqichlariga oid yozma 
manbalarni o‘qish va o‘zlashtirish imkonini beradi. 
Loyihalashtirilayotgan 
mualliflik 
korpusi 
kompyuter 
lingvistikasini 
amaliy 
jihatdan 
rivojlantirishdagi kichik bir qadam. Shunday bo‘lsada, korpus materiallari turli toifadagi filologlar, 
tadqiqotchilar, ona tili va adabiyot fani o‘qituvchilari, talabalar va maktab o‘quvchilari uchun 
mo‘ljallangan, shuningdek, o‘zbek tili va o‘zbek adabiyotiga qiziquvchilar uchun ham foydali bo‘ladi.