Тилини ривожлантириш департаменти ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti 
“O‘ZBEK MILLIY VA TA’LIMIY 
KORPUSLARINI YARATISHNING NAZARIY 
HAMDA AMALIY MASALALARI”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021) 
122 
 
ЎЗБЕК ТИЛИ ТАЪЛИМИЙ КОРПУСИ: ТУЗИЛИШИ, ТАРКИБИ, ИМКОНИЯТЛАРИ 
 
EDUCATIONAL CORPUS OF UZBEK LANGUAGE: STRUCTURE, CONTENT, 
OPPORTUNITIES 
Бахтиёр Менглиев
*
48
 
Шаҳло Хамроева
*
49
Ўрал Холиёров
*
50
 
 
Аннотация: 
Мақолада
 
ўзбек тили таълимий корпусининг тузилиши, таркиби ҳамда 
имкониятлари тавсифланган. Ўзбек тили таълимий корпусининг умумий тавсифи, 
лингводидактикадаги аҳамияти ёритилган ҳамда ушбу корпусдан она тили таълимида дидактик 
восита ўлароқ фойдаланишнинг афзалликлари изоҳланган.
 
Annotation: 
The article describes the structure, composition and capabilities of the educational 
corps of the Uzbek language. The general description of the educational corpus of the Uzbek language, 
its importance in linguodidactics and the advantages of using this corpus as a didactic tool in the 
teaching of the native language are explained.
 
Калит сўзлар: 
ўзбек тили, таълимий корпус, лингводидактика, корпус структураси, корпус 
имкониятлари.
 
Keywords: 
Uzbek language, educational corps, lingvodidactics, corps structure, corps 
opportunities.

Кириш 
Жаҳон
 
тилшунослигида компьютер ва корпус лингвистикаси муаммоларини ўрганиш 
жараёни жадаллашди. Ахборот-қидирув тизими, автоматик таржима, тезаурус, электрон 
луғатлардан фойдаланиш имконияти кенгайди, илмий-назарий асослари яратилиб, амалиётда 
қўллана бошланди, тил корпусларининг мақсадига кўра фарқ қилувчи кўплаб турлари пайдо 
бўлди. Сунъий интеллектнинг матнни автоматик қайта ишлаш соҳалари кенгайиши тилни тадқиқ 
этиш, лингводидактика, лексикография, таржимонлик борасидаги тадқиқотларда компьютер 
лингвистикаси ютуқларидан кенг фойдаланишга эҳтиёж пайдо қилди. Тилшуносликда, хусусан, 
компьютер лингвистикаси соҳасида таълимий корпус бирликларини танлаш, уларни лингвистик, 
экстралингвистик теглаш, таълимий корпус тузиш алгоритмини ишлаб чиқиш, таълимий корпус 
учун лингвистик таъминот яратиш ечимини кутаётган муҳим масалалардан бири бўлиб турибди.