Тилимиз тарихидаги сонларни ҳам

Эски ўзбек тилида –та / -тэ аффикси билан дона сон ясалиши асосан бiр сони билан чегараланган.

Эски ўзбек тилида –та / -тэ аффикси билан дона сон ясалиши асосан бiр сони билан чегараланган.

Эски ўзбек тилида ҳам нумератив сўзлар кенг истеъмолда бўлган чунончи: аршун, гўрўҳ, қаш, сафра, батман, авуч,қарi, йiғач, қатар, пара, айақ, дона, чорак ва бошқалар
Дона сoн
Нумератив сўзлар

Саноқ сонга –ча / -чэ аффиксини қўшиш билан ясалади: Танбал iккi йўзча кiшi бiлэн турубдур (БН, 131).

Саноқ сонга –ча / -чэ аффиксини қўшиш билан ясалади: Танбал iккi йўзча кiшi бiлэн турубдур (БН, 131).

-чағлi сўзини қўшиш билан: Бардi анiнг бiрлэ мiнг чағлi кiшi (ШН, 179). Иккита саноқ сонни жуфт сўз шаклида келтириш билан: он iккi – он ўч йашiда найнi хоб чалур экэндўр (БН, 229).

Чама сонлар

-ар / -эр (-шар / -шэр –рар / -рэр) ясалган форма асосан XV асргача истеъмолда бўлган.

-ар / -эр (-шар / -шэр –рар / -рэр) ясалган форма асосан XV асргача истеъмолда бўлган.

Сақ солiнда алтiрар йўз эрдi (рабғ). –iн /-iн аффикси ёрдамида ҳам ифодаланган: бiрiн –iккiн. Аҳлi мажлiс бiрiн iккiн кэлдiлар (БН, 317).

Тақсим сон

Содда саноқ сонлар ва уларнинг тартиб тараққиёти ҳақида нима дея оласиз?

• Содда саноқ сонлар ва уларнинг тартиб тараққиёти ҳақида нима дея оласиз?
• Составли саноқ сонлар ҳақида фикр билдиринг.
• Ноаниқ сонлар тўғрисида фикрингиз?
• Тартиб сонларнинг ясалиш усули.
• Тартиб сон ясалишида эски ўзбек тили ва ҳозирги ўзбек тили муносабати?
• Жамловчи сон ясаш усули. Қўшимчалардаги тадрижий тараққиёт.
• Дона сон ва тақсим сонни шарқланг.
• Нумератив сўзларни ва чама сонни изоҳланг.

Савол ва топшириқлар:

Абдураҳмонов Ғ. Шукуров Ш. “Ўзбек тилининг тарихий граматикаси”. Т. 1973, 76-88-бетлар.

• Абдураҳмонов Ғ. Шукуров Ш. “Ўзбек тилининг тарихий граматикаси”. Т. 1973, 76-88-бетлар.
• Алиев А. Содиқов Қ. “Ўзбек адабий тили тариҳидан”. Т. “Ўзбекистон”, 1994, 63-бет.
• Муталлимов С. М. “Морфалогия ва лексика тариҳидан қисқача очерк”, Т. 1959. 64-66-бетлар.
• Фозилов Э. “Ўзбек тилининг тарихий морфологияси”. Т. “Фан”, 1965, 68-76-бетлар.
• Фозилов Э. “Ўзбек тилининг тарихий морфологияси”. Т. “Фан”, 1965, 68-76-бетлар.
• Шербак А.М. “Грамматика старо узбекского языка”, М—Л. 1962, стр. 137-140.
• Тўйчибоев Б. “Ўзбек тилининг тароққиёт босқичлари”, Т. 1996. “Ўқитувчи”.

Адабиётлар