Tili va adabiyoti universiteti


язык.    Синтаксис.  Под  ред.  Д.Э.  Розенталя.  - М.:  Высшая  школа,  1976,  с.  218;    Бабайцева  В.В



Download 1,78 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/217
Sana01.01.2022
Hajmi1,78 Mb.
#281903
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   217
Bog'liq
MATNLINGVISTIKASI-converted

 язык
  Синтаксис.  Под  ред.  Д.Э.  Розенталя.  -
М.:  Высшая  школа,  1976,  с.  218;    Бабайцева  В.В.  Русский  язык.  Синтаксис  и  пунктуация.  -М.: 
Просвещение, 1979, с.260.  
       
89
  Гальперин И.Р. Очерки по стилистике английского языка. -М., 1958. -С. 226-230. 


 
41 
fikrini  yuqorida  keltirdik)  abzatsni  matnda  (albatta,  yozma  matnda)  birlik 
emas,  balki  muayyan  fikrni  ta’kidlash,  emotsionallikni  kuchaytirish,  muhim 
jihatni ajratib ko‘rsatish usuli ekanligini ta’kidlaydi. 
Bizningcha,  abzatsni  matn  birligi  sifatida  talqin  qilish  tegishli 
mantiqiy  asosga  ega  emas.  Bunday  talqin  aslida  matnning  mohiyatini 
belgilashdagi  bir  yoqlamalik  bilan  bog‘liq  bo‘lsa  kerak.  Yuqorida  ko‘rib 
o‘tganimizdek, bir qator mutaxassislar yozma shakldagi nutqnigina matn deb 
hisoblaydilar.  Ana  shunga  ko‘ra,  yozma  nutqqagina  xos  bo‘lgan  abzats 
tushunchasi  matn  birliklari  doirasiga  olib  o‘tilgan  bo‘lishi  tabiiy.  Holbuki, 
matn og‘zaki ko‘rinishga ham ega bo‘laverishi mumkin. Shuning uchun ham 
abzatsning lingvistik belgilarini izlashga urinishlar bor, ammo oldinroq ko‘rib 
o‘tilganiday, ilmiy asosli natijalar hali qo‘lga kiritilgani yo‘q. 
Hatto yozma nutqda ham abzats mutlaqo ob’ektiv hodisa emas, balki 
ko‘proq  sub’ektiv  munosabat  mahsuli  ekanligi  bu  sohadagi  adabiyotlarning 
yuqoridagi ancha batafsil sharhidan ma’lum bo‘lib turibdi.  
Ana shulardan kelib chiqilsa, abzatsni matn birligi sifatida talqin etish 
maqsadga muvofiq emasligi ayon bo‘ladi. Ammo yozma matnda abzats degan 
hodisa  bor,  uni  o‘rganish  kerak.  Faqat  abzatsni  yozma  nutqdagi  matn  birligi 
sifatida  emas,  balki  yozma  matndagi  o‘ziga  xos  kompozitsion-stilistik  usul 
(aynan  usul,  birlik  emas)  tarzida  tadqiq  etish  xolis  ilmiy  xulosalar  chiqarish 
imkonini beradi. 
Atoqli  tilshunos  Y.Tojiyev  ham  “Matnga  yondashuv”  maqolasida 
matn  birliklari  borasidagi  fikrlarini  bayon  qiladi:  ”Bizningcha,  gap  va  super 
sintaktik  butunlik  parallel  holda  matn birligi bo‘lishi mumkin. Matn birligi 
sifatida  yo gap yoki  supersintaktik  butunlikdan  biri bo‘ladi, deyish to‘g‘ri 
emas,  albatta.  “Supersintaktik    butunlik    M.Yo‘ldoshevning  qarashlari 
bo‘yicha    talqin  qilinsa  (u  to‘g‘ri  belgilagan  ko‘rinadi),  abzatslardan    ham  
tashkil topishi mumkin “.   
90
  
Mazkur  mulohazalarga  asoslanib  aytish  mumkinki,  supersintaktik 

Download 1,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   217




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish