Tili va adabiyoti universiteti

(morfologik sinkretizm).
Oʻtgan zamon fe’llarining 3-shaxs koʻpligi ma’nosi ba’zan polifunksional-polisemantik 
xarakterdagi 
-lar
qoʻshimchasi vositasida ham ifodalanadi. Biroq shu ma’no va shu vazifadagi
-lar
affiksi fakultativlikka moyil shakliy-morfologik unsur boʻlib, u uslubiy-pragmatik qiymat 
ham kasb etadi: 
Bolalar yigʻildi // Bolalar yigʻildilar; Otam ishlaydi // Otam ishlaydilar
, 
“-lar”
affiksining fakultativlikka moyil koʻrinishi grammatik qiymat kasb etganda, u ega va kesimning 
sonda moslashuvini ta’minlaydi; uslubiy-pragmatik qiymat kasb etganda, hurmat, kesatiq, 
mensimaslik, kamsitish, umumiylik singari bir qator suyektiv ma’nolarni roʻyobga chiqaruvchi 
shakliy-morfologik unsur xarakterini kasb etadi: 
Goʻdak kuldilar; Onam uxladilar; «Shoir» 
ijod qilmoqdalar.
Mazkur axborotda 2-shaxs fe’llarining oʻtgan zamon shakllarini hosil qiluvchi morfem-
morfologik unsurlardan biri 
-iz
qoʻshimchasi va uning kelib chiqishi (genezisi) haqida oʻz 
mulohazalarimizni bildirish maqsad etilgan.
Eng avvalo, fe’llarning oʻtgan zamon 2-shaxs shakllari tarkibidagi 
-iz
unsuri oʻzbek 
tilining hozirgi (sinxron) holatida soʻz tarkibining vazifaviy unsurimi, yoki novazifaviy, sof 
taksonomik unsurimi degan masalaga oydinlik kiritish zarur boʻladi. Bu masalaga 
boringizlar, 
kelingizlar 
tipidagi soʻzlar tarkibini morfem qismlarga ajratish va ularning har biriga ham 
diaxron, ham sinxron jihatlardan yondoshish yoʻli bilan oydinlik kiritish mumkin. 
Boringizlar, 
kelingizlar
soʻzlari oʻzbek tilining hozirgi holati nuqtayi nazaridan 
bor-ing-iz-lar, kel-ing-iz-lar
tarzida morfem qismlarga ajraladi (aslida esa: