Tili va adabiyoti universiteti

Hech kim
 yoʻq. 
(Oʻ.Hoshimov. «Ikki eshik orasi») 
– 
Hech nima
 yoʻq.

---

106 
Hech kim, hech nima 
boʻlishsizlik olmoshlari qoʻshma gaplar tarkibida nisbiy soʻz 
vazifasida kelganda esa koʻrsatish, oʻzlik olmoshlari bilan zidlanish munosabatiga kirishadi. 
Bunday zidlanish quyidagi juftliklar munosabatida koʻzga tashlanadi: 
hech kim – u (oʻsha, oʻzi), 
hech nima (hech narsa, hech bir narsa) – u (oʻsha). 
Masalan: 
Hech kim 
yoʻqki, 
u
 dardini aytsa.
Boʻlishsizlik olmoshlari shaxs (yoki narsa-predmet) va belgiga nisbatan inkorni ifodalashi 
jihatidan ham oʻzaro zidlanadi. Bunday zidlanish quyidagi olmoshlar munosabatida kuzatiladi: 
hech kim – hech qanday, hech kimsa – hech qanaqa, hech nima – hech qanday, hech narsa –
hech qanaqa. 
Ma’lumki, gumon olmoshlari taxmin qilingan shaxs, taxminiy narsa-predmet, belgi, 
miqdorga ishora qiluvchi olmoshlardir. Bu olmoshlar shaxs, narsa-predmet, belgi, miqdor haqida 
noaniq, taxminiy tasavvur uygʻotishi jihatidan umumiy belgilarini, aynan nimaning noaniqligiga 
ishora qilishi jihatidan farqli belgilarini namoyon qiladi. Farqli belgilari gumon olmoshlarining 
zidlanishi uchun asos boʻladi. Masalan, taxmin qilingan shaxslarga ishora qiluvchi bu turdagi 
olmoshlar taxminiy narsa-predmetlarga ishora qiluvchi olmoshlar bilan zidlik munosabatiga 
kirishadi. Bunday zidlik quyidagi olmoshlar oʻrtasida shakllanadi: 
allakim (allakimsa) ↔ 
allanima (allanarsa), kimdir ↔ nimadir, birov ↔ nimadir. 
Qiyoslang: 
Allakim
 keldi. 
Nimadir
 
taraqladi.
Gumon olmoshlari taxmin qilingan shaxs 
– 
belgi, narsa-predmet 
–
belgi yoki belgi 
– 
miqdor kabilarga ishora qilishi jihatidan ham oʻzaro zidlanadi. Bunday zidlanish quyidagi 
olmoshlar munosabatida kuzatiladi: 
allakim (allakimsa, kimdir, birov) – allaqanday (qandaydir), 
allanima (allanarsa, nimadir) – allaqanday (qandaydir), allaqanday (qandaydir) – allaqancha 
(qanchadir). 
Masalan, 
«Qoʻlida