Tili va adabiyoti universiteti

Chunki
 toʻlqinda koʻzni ochganman,
Chunki
 torlikdan mangu qochganman. 
[Dengiz boʻyida: 76] 
Badiiy matnda qoʻllangan takrorlar joylashish oʻrni va oʻrtadagi masofasiga koʻra ham 
tasnif qilinadi. Bunga koʻra: kontakt (masofasiz, yaqin oʻrinli), distant (masofali, uzoq oʻrinli) 
takrorlarga ajratiladi.[Yoʻldoshev, Yadgarov, 2007:81].
Botu takrorning bu ikki koʻrinishidan ham matnning ekspressivligini oshirish maqsadida 
foydalangan: 
Olgʻa, olgʻa, olgʻa, olgʻa!.. 
Qonimiz vulqondek qaynagan,
 
Umidning yulduzi 
porlagan.
 
Bir odim boʻlsin 
[Hamon olgʻa: 87]. Bu matnda 
olgʻa
soʻzi kontakt (yonma-yon) 
qoʻllangan va oʻziga xos koʻtarinkilik, tantanavorlikni ifodalab kelgan. Quyidagi misolda esa, 
ogʻzaki nutqda faol boʻlgan 
esiz
soʻzi yonma-yon qoʻllanib, voqelikka nisbatan achinish, 
gʻazablanish kabi ma’nolarni kuchaytirgan:
Yoshlik chogʻimda Yigʻini menga Uyalmay 
oʻrgatgan Yigʻloqi zotlar! 
Essizkim, essiz
Emdi nagʻmangiz Boʻshliqda bitgay! Boʻshliqqa 
ketgay! 
[Yosh yurak toʻlqini: 41]
 
Navbatdagi matnda takrorni distant (masofaviy) kuzatamiz: 
Oʻngda yuz yoʻl, soʻlda ming yoʻl,
Nurga boshlar qaysi bir 
yoʻl
? 
Oʻngda yuz yoʻl, soʻlda ming yoʻl, 
Goʻrga tashlar qaysi bir qoʻl? 
— Mana, soʻnmas nurga boshlar 
Soʻlda boʻlgan eng ogʻir 
yoʻl
!.
.[Yoʻl izlovchiga. BSH. 70]. Keltirilgan parchada 
Oʻngda yuz 
yoʻl, soʻlda ming yoʻl 
qoʻshma gapi hamda
 yoʻl 
soʻzi satrlararo mahorat
 
bilan takrorlangan va 
fikrni kengroq ifodalashga xizmat qilgan. 
Takrorning yana fonetik takror, leksik-semantik takror va grammatik takror kabi 
koʻrinishlari boʻlib, bular ham turli uslubiy vazifalarni bajaradi. Quyida soʻz birikmasi bilan 
ifodalangan grammatik takrorga misol keltiramiz: 
Yosh bilak
— kuchli bilak Hormasin ham 

---

67 
tolmasin.