Tili va adabiyoti universiteti

Foydalanilgan adabiyotlar: 
1.
Абдувалиева Д. “Тарихи мулки ажам»да қўлланган паремиологик бирликлар ва 
уларнинг услубий хусусиятлари // Тилшуносликнинг долзарб масалалари, 2013, №6. 
2.
Йўлдошев Б. Фразеологик услубият асослари. – Самарқанд, 1998. 
3.
Қодирий А. Меҳробдан чаён. – Т.: Ғофур Ғулом, 2018.
4.
Потебня, А.А. Слово и миф. – М., 1989. 
5.
Рахматуллаев Ш. Ўзбек тилининг изоҳли фразеологик луғати. – Т.: Ўқитувчи, 
1978 
6.
Ўзбек тилининг изоҳли луғати.–Т.: Ўзбекистон миллий энциклопедияси, 2006. I, 
V том. 
7.
Ҳожиев А. Тилшунослик терминларининг изоҳли луғати. – Тошкент, 2002.
 
 
«Hibatul haqoyiq» dostonida yasama leksemalarning qoʻllanishi 
The use of artificial lexemes in the epic “Hibatul haqoyiq” 
 
Sindorov Lutfulla
 

 
 
Annotation:
In this article was analyzed artificial lexemes in the work “Hibatul 
Haqoyiq”. The article deals with a lexeme made from the root with Turkish suffixes, words 
formed by adding Turkish suffixes to adjectives. 
Key words:
 adjective, Turkish words, artificial lexemes, root, suffixes. 
 
Tilshunoslikda muayyan tilga xos soʻz yasash usullari bilan soʻz yasovchi vositalar 
yordamida yangi soʻzlar hosil qilish til leksikasining boyishidagi eng yetakchi yoʻllardan biri 
sifatida talqin qilinadi. Ichki resurslar asosida soʻz yasash, asosan, tilning oʻziga xos soʻz yasash 
usullariga tayangan holda soʻz yasovchi vositalar koʻmagida amalga oshadi [Yoʻldoshev, 
2004:99]. 
Yozma yodgorliklar tilida soʻzlar qat'iy qonunlar asosida yasalgan. Yasama soʻz ma’no 
jihatdan oʻziga bogʻliq boʻlgan oʻzakdan, oʻsha soʻzning har qaysi emas, aynan tutash ma’noli 
semasidan urchiydi. Agar yasama soʻzning morfem tarkibi chuqur tahlil qilinsa, oʻsha ildizga 
yetib boriladi [Sodiqov, 2006:136]. 
Tilda affiksatsiya yoʻli bilan yangi soʻzlar hosil qilish eng faol usullardan sanaladi. Shu 
oʻrinda ta'kidlash joizki, doston soʻz boyligida ham tub oʻzakdan turkiy qoʻshimchalar 

Jizzax davlat pedagogika instituti tayanch doktoranti 

---

207 
[Севортян, 1966:437; Щербак, 1977:191] orqali yasalgan leksemalar talaygina, shuningdek, 
oʻzlashmalarga turkiy affikslar qoʻshish yoʻli bilan hosil qilingan soʻzlar ham koʻzga tashlanadi.