Tili va adabiyoti universiteti til va adabiyot: ilmiy va amaliy izlanishlar yo

asar  oʻqish  bilan  oʻz-oʻzidan  paydo  boʻlib  qolmaydi.  Badiiy  asarning 

mohiyatini anglab yetish uchun har bir kishi muayyan darajada estetik 

tayorgarlikka  ega  boʻlishi  kerak”,  deya  ta’kidlaydi  taniqli  olim  Qozoqboy 

Yoʻldoshev  oʻzining  “Mohiyatni  anglash  yoʻli”  maqolasida.  Oʻquvchi 

kitobxonning  bilim  darajasi,  dunyo  qarashi,  didi,  estetikasi,  hayotiy  tajribasi 

yetarli  darajada  boʻlsa  u  satira  va  yumor  bilan  yozilgan  asrlarni  tushunadi, 

---

 

321 

ta’sirlanadi  va  muayyan  xulosa  chiqaradi.  Bir  soʻz  bilan  aytganda  satiraning 

magʻzini chaqa oladi. Albatta, bunda yozuvchi va shiorlarningtasviriy mahorati 

ham ahamiyatlidir. Aytmoqchimizki, satirik asarlarning badiiy tahlili sogʻlom 

boʻlsagina asar muallifi nima demoqchiligini anglab yetiladi va bu jarayon ikki 

tomon;  muallif  uchun  ham,  kitobxon  uchun  ham  manfaatlidir.  Kitobxonning 

badiiy estetetikasiga qarab satirik asar tahlil qilinadi.  

Xulosa  qilib  aytganda,  satira  va  yumor  asosida  yozilgan  asarlarni 

mutoalaa qilish, undan estetik zavq va shuning bilan birga ta’limiy va tarbiyaviy 

xulosalarni olish kitobxonning saviyasiga bogʻliqdir. Satira va yumor esa, badiiy 

adabiyotdagi oddiy bir usul boʻlibgina qolmasdan, balki, bir-biridan ajralmas 

va bir-biridan naf oluvchi badiiy tarbiya vositasi hamdir.