Til ijtimoiy hodisa

XX asrning 20-yillarida Fitrat o’zbek tilining sarf (morfologiya) va nahv (sintaksis) sohalarini tadqiq qildi. Elbek, Zohiriy kabi olimlar o’zbek tilining turli sohalarining tahlil qildilar. Bu davrda, ayniqsa o’zbek shevalari keng o’rganildi. Borovkov, Polivanov, Abdullayev, G’ulomov, G’oziyev, Mutallibovlar bu sohada katta xizmat qildilar.

ESLAB QOLING: XIX asrning ikkinchi yarmidan o’zbek adabiy tilining uslublari shakllandi.
“O’zbek” atamasi haqida

Herman Vamberining “Turkiy xalq” asarida o’zbek so’ziga shunday ta’rif berilgan: “Bu so’z o’z va bek so’zlaridan iborat bo’lib, shulardan birinchisi asl, ajoyib, tagi mustahkam, sardor ma’nolarini bildiradi. Bu so’zning ma’nosi asl bekdir. Shuningdek, o’zbek so’zi musulmoncha tarbiyalangan degandek tushuniladi, ya’ni ular musulmon Osiyo madaniyatiga yo’l ochishgan”.

“O’zbek” atamasi tarixda ilk bor XII asrda Rashididdinning “Mo’g’ullar tarixi” asarida atoqli ot ma’nosida tilga olinadi. Jaloliddin Manguberdining qo’shin boshliqlaridan biri O’zbektoy deb atalgan.

O’zbek so’zi o’ziga bek, otliq qo’shin, sodda, diltortar, suyukli, to’g’ri, insofli, saxiy, odamoxun, diltortar kabi ma’nolarni ham anglatadi.