Tikuv 1-123 (2013). P65

3.5. «MINERVA» (CHEXIYA) FIRMASINING 335-121 RUSUMLI
ÒIKUV MASHINASI
Bu mashina siniq moki baxyaqator yuritib tikishga mo‘ljal-
langan bo‘lib, ikki turda ishlab chiqariladi: 335-121 rusumli tikuv
mashinasi kastumboð va ðaltoboð gazlamalar tikishga, 335-221
rusumli tikuv mashinasi esa trikotaj va yengil gazlamalar tikishga
mo‘ljallangan. Birinchi tur mashina asosiy valining aylanish chas-
totasi 4000 ayl/min gacha, ikkinchi turdaginiki 4200 ayl/min gacha,
baxyasining yirikligi 0 dan 5 mm gacha rostlanadi, baxyaqatorning
kengligi birinchi turda 0 dan 10 mm gacha, ikkinchi turda 0 dan
6 mm gacha rostlanadi.
Mashinada krivoshið-shatunli igna mexanizmi, chetlatkgichi bor
aylanma moki, sharnir-sterjenli ið tortgich, materiallarni suradigan
reyka tiðidagi mexanizm, choklarni ðuxtalash qurilmasi bor. Bundan
tashqari, birinchi tur mashinada siniq baxyaqatorni igna ðlastinasi
markaziga nisbatan o‘ngga yoki chaðga surish qurilmasi ham bor.
Moki avtomatik moylanadi, moki vali moy karterining ichida aylanadi.
Ið taqish.
Ið o‘rami yoki g‘altakdan chiqqan ustki ið sterjen (7)
ning (54-rasm) teshigidan, ið yo‘naltirish burchakligi (6) ning uchta
teshigidan birin-ketin o‘tkaziladi, ustki iðni taranglash rostlagichning
shaybalari (14) orasidan aylantirib o‘tib, ið tortish ðrujinasi (4) ning
halqasiga kiritiladi, o‘ngdan yuqoriga qaratib ið yo‘naltirgich (3) ning
ortiga olib o‘tiladi va o‘ngdan chaðga ið tortgich (5) ning qulog‘iga
taqiladi. Keyin yuqoridan ðastga iðni sim ið yo‘naltirgich (13) dan,
igna tutgich (2) ning teshigidan o‘tkazib, tikuvchidan nariga tomon
igna (1) ko‘ziga taqiladi.
54-rasm.
335-121 rusumli tikuv mashinasi tashqi ko‘rinishi.
13
14
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

---

101
Igna mexanizmi ikkita uzeldan iborat: ignani vertikal harakat-
lantirish uzeli va gorizontal og‘ma harakatlantirish uzeli.
Bosh val (13) dumalash ðodshiðniklar (6,15) da va vtulka (14)
ichida ilgarilanma-qaytma harakatlanadi (55-rasm). Bosh valning
chað uchiga qo‘shaloq barmoq o‘rnatilgan ekssentrik (4) mah-
kamlangan. Barmoqning tashqi yelkasiga shatun (3)ning ustki kallagi
kiydirilgan. Shatunning ostki kallagi ðovodok barmog‘i (43) ga
kiydiriladi. Povodok tortish vinti yordamida igna yuritgich (42) ga
mahkamlangan shatun (3), ustki va ostki kallaklarining sharnirli
bog‘lanishi igna yuritgichning baxyaqatorga ko‘ndalang surilishini
ta’minlaydi.
Igna yuritgich (42) ramka (41) ning ikkita yo‘naltirgichi va
ðolzun (7) o‘rnatilgan yo‘naltirgich (1)da harakatlanadi. Ramka
(41)ning ustki qismi sharnir (2) yordamida mashina korpusiga
mahkamlangan.
Ignaning gorizontal og‘ma harakati quyidagicha ta’minlanadi.
Igna yuritgich ramkasi (41) ekssentriksimon shðilka (40) orqali
kulisali shatun (27) bilan sharnirli bog‘langan. U o‘z navbatida
uch markazli kulachok (9) dan harakatni oladi.
Òishli g‘ildirak (8 )bosh valga nisbatan ikki marta kam aylanadi.
Kulisa-shatun (27) sozlagich (11) ariqchasida harakatlanadigan
ðolzun (10) bilan sharnirli bog‘langan.
55-rasm. 
335-121 rusumli tikuv mashinasi kinematik sxemasi.
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
1
2
3
4
6
5
7 8 9 10 11
12
13 14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
27 26
28
29
30
31
32

---

102
O‘q (12) old uchiga richag (16) mahkamlangan bo‘lib, u igna
siljish masofasini o‘zgartirish imkonini beradi. Moki (34) bosh
valdan tishli tasma (17) orqali aylanma harakatlanadi. Ostki val
(22) ning chað uchiga ekssentrik (28) o‘rnatilgan bo‘lib, undan
naycha ushlagich itargichi (33) buralma-qaytma harakatini oladi.
Materialni surish mexanizmi quyidagicha tuzilgan. Òishli reyka
(38) bo‘ylama harakatni ostki val (22), ekssentrik (29), shatun
(30), koromislo (31), surish vali (32) va koromislo (39) lardan
oladi. Baxya qadami rostlagich (20) ariqchasiga o‘rnatilgan barmoq
(19) holatini o‘zgartirib sozlanadi. Barmoq (19) holatini vilka (18)
aniqlaydi. Vilka (19) koromislo (23), zveno (24), tortgich (26) va
mufta (28) bilan bog‘langan. Richag (21) materialning surilish
yo‘nalishini o‘zgartirish uchun xizmat qiladi. Materialni vertikal
surish uzeli xuddi 1022-M tikuv mashinasidagi kabidir.