Tikuv 1-123 (2013). P65

9.2. DAZMOLLASH PRESSLARINING ÒURLARI
Òayyor buyumlarga issiqlik va namlik bilan ishlov berishda juda
ko‘ð xil dazmollash ðresslari ishlatiladi. Òikuvchilik korxonalarida
ðresslardan samarali foydalanish, ishlov berish va tayyor kiyimlar
sifatini yaxshilash, shuningdek, normal ish sharoiti yaratish uchun
tayyor kiyimlarni nam-issiqlik bilan ishlov berish va ðardozlash
alohida bo‘limda bajariladi. Bu erkaklar va ayollar ðaltolari,
erkaklarning jun kastumlari, ko‘ylaklari va hokazo muayyan buyum
turlarini dazmollash uchun doimiy ðress tizimlari barðo etish
imkonini beradi.
Hamma dazmollash ðresslari ðresslash kuchiga qarab yengil
ðresslar (10 KN gacha), o‘rta ðresslar (15 dan 20 KN gacha) va
og‘ir ðresslar (30 KN dan ortiq) ga bo‘linadi.
Yuritmasiga qarab elektromexanik, ðnevmatik va gidravlik
dazmollash ðresslari bo‘ladi.
Dazmollash ðresslarini mexanizatsiyalashtirilganiga va avtomat-
lashtirilganiga qarab uch guruhga bo‘lish mumkin:
1. Mexanizatsiyalashtirilmagan ðresslar.
2. Elektromexanik, gidravlik va ðnevmatik yuritmali ðresslar.
3. Mexanizatsiyalashtirilgan uzatish mexanizmli va texnologik
ishlov berish dasturlashtirilgan ðresslar.
Presslarning ko‘ð konstruksiyalarida ostki yostiqcha bug‘ bilan,
ustkisi esa elektr manbayi bilan qizitiladi. Ustki yostiqchalar sirða-
nuvchan xususiyatli aluminlar, ostki yostiqchalar esa cho‘yan metal-
lardan tayyorlanadi. Dazmollash ðresslariga quyidagi asosiy talablar
qo‘yiladi:
a) Minimal energiya va quvvat sarflab kerakli ðresslash kuchini
ta’minlash;
b) dazmollovchi yuzalarga nisbatan materialning siljishini
yo‘qotish;
d) ishlov beriluvchi yuzalarga tekis bosim berish;
e) dazmollash yuzalarining tekis qizishini ta’minlash;
f) yuqori darajali avtomatlashtirish va ish xavfsizligini ta’minlash.
Òexnologik jarayonlarda bug‘ (elektrda qizitish bilan birga)
mahsulotlarni namlash va qizitishga, vakuum – so‘rib olish esa
ularni quritish va sovitishga xizmat qiladigan Vatanimizda va chet

---

207
ellarda chiqarilgan yangi ðresslar ishlatiladi. Bunday ðresslar eski
konstruksiyalarga qaraganda ancha unumliroq bo‘lib, ularda dazmol-
lash ishlari yuqori sifatli bajariladi. Òexnologik bug‘ va vakuum-
so‘rg‘ichlarini ishlatish uskunalarning ish unumini o‘rta hisobda
50 foiz, ayrim dazmollash ishlarida esa 2–3 baravar oshiradi.