226
141-rasm.
CS529 16-1-42-K
qo‘zg‘aluvchan bichish
mashinasi.
6
7
3
8
5
4
2
1
charxlash va qirovini to‘kish
avtomatlashtirilmoqda. Bundan
tashqari, ko‘rinishi har xil ði-
choqlardan foydalanish ustida
ham ish olib borilmoqda. Masa-
lan, juda dag‘al materiallarni ke-
sish uchun dami silliq ðichoqlar,
maxsus kiyimlar tikiladigan qalin
gazlamalarni va dag‘al sun’iy
charmni qirqish uchun dami
arrasimon, serðardoz
gazlamalarni
va sintetik tola gazlamalarni qir-
qish uchun esa dami to‘lqinsimon
ðichoqlar ishlatish tavsiya etiladi.
Disk ðichoqli EZDM-3
ko‘chma bichish mashinalari (142-
rasm) to‘shamani alohida qism-
larga bo‘lishda va shakllari mu-
rakkab bo‘lmagan detallarni qir-
qishda ishlatiladi. Bunday
mashinalardan ich kiyimlik va
ko‘ylaklik ið
gazlamalarni, iðak, yuðqa jun va yarimjun gazlama-
larni, shuningdek, astarli gazlamalarni bichishda foydalaniladi. Bunda
to‘shamaning balandligi 5–7 sm dan ortmasligi kerak. Disk ðichoqli
bichish mashinalarining kichikroqlari, ko‘ðincha, tekislash qaychilari
deb ataladi. Ular balandligi 1–3,5 sm to‘shamalarni bichish va
kiyim detallarini tekislab qirqish uchun ishlatiladi. Ularda ðichoq
damini charxlaydigan va moylaydigan moslamalar bo‘ladi.
EZDM-1 mashinasining qirqish organi diametri 120mm li, 1,1
mm qalinlikdagi disk ðichoq (1)dan iborat. Bu ðichoqning tutqichi
katta yassi doiradan iborat bo‘lgani uchun unda to‘shamaning
radiusi kichik trayektoriya bo‘lganda qirqib bo‘lmaydi,
aks holda
qirqilayotgan joylari surilib ketadi. Bu mashinaning ðlatformasiga
qimirlamaydigan yana bitta ðichoq (2) o‘rnatilgan bo‘lib, u ðrujina
yordamida disk ðichoq tig‘iga qisilib turadi. Disk ðichoqning tig‘i
mashinaning o‘ziga o‘rnatilgan qo‘zg‘almas ikkita doiraviy moslama
(6) da charxlanadi. Disk ðichoq yassi tutqich (3) ustiga o‘rnatilgan
elektr yuritgich (4) yordamida konus g‘ildirak vositasida aylanadi.
Òutqich disk ðichoqnikidan kattaroq diametrli diskdan iborat bo‘lib,
mashinaning ðlatformasi (5) ga biriktirilgan. Bu mashinaning ver-
tikal ðichoqli mashinadan farqi shundan iboratki, undagi ðichoq-
ning qirqish tezligi o‘zgarmas 9 m/sek bo‘lishi mumkin. Bunday
227
mashinalarni ishlatishda ðichoq-
ning diametri 120 mm bo‘lsa,
to‘shamaning balandligi 20–25
mm dan oshmasligi shartligini va
keskin burilishli hamda burchak
joylarni qirqishda to‘shamaning
ðastki
qavatlari oxirigacha qirqil-
may qolishini nazarda tutish
kerak.
Chet davlatlarda chiqarilayot-
gan shunga o‘xshash ba’zi mashi-
nalarda doira ðichoq bilan birga
ko‘ðburchak shaklidagi ðichoq
ham bo‘ladi.
Lenta ðichoqli mashinalar ma’lum o‘lchamdagi to‘ðlamlardan
mayda detallarni va murakkab shaklli detallarni uzil-kesil qirqib
olish uchun ishlatiladi. Lenta ðichoqli bichish mashinalarini bichish
stolining sathi yetarli darajada katta bo‘lganda
va qatlamlari joydan
joyga ko‘chirilayotganda surilib ketmaydigan gazlamalarda ishlatish
ma’qul. Lenta ðichoqli bichish mashinalari ham statsionar yoki
ko‘chma bo‘lishi mumkin (143-rasm).
Uchta shkivli lenta ðichoqli PË bichish mashinalarining qulochi
uzunroq bo‘lgani uchun ularda o‘lchami kattaroq detallarni ham
bichish mumkin. Bunday mashinalar stolining balandligi ikki shkivli
lenta ðichoqli mashinalar bichish stoliga nisbatan ðastroq bo‘ladi.
Masalan, shkivi diametri 1000 mm li ikki shkivli mashinaning
qulochi 900 mm, stolining balandligi 1200 mm bo‘lsa, «Oryol»
mexanika zavodi chiqargan uch shkivli ÐË
mashinasining qulochi
1000 mm bo‘lib, bichish stoli balandligi 900 mm. Buning yana
bir muhim tomoni shundaki, bu mashinaning stoli to‘shamani
seksiyalarga bo‘ladigan bichish
stoli bilan bir xil balandlikda
bo‘lib, mashina stolini seksiyaga
bo‘lish stoliga bevosita yaqin-
lashtirib qo‘yaverish mumkin.
Natijada ÐË
mashinasining
ish unumi EZM-2 mashinasiga
qaraganda ikki baravar ortadi.
Lenta ðichoqli bichish
mashinalarining ko‘ðchiligida
ðichoq tig‘ini avtomatik charx-
laydigan moslama, mashina
ko‘chma bichish mashinasi.
6
3
5
4
2
1
143-rasm.
ÐË–uchta shkivli lenta
ðichoqli bichish mashinasi.
142-rasm.
EZDM-3 disk ðichoqli
228
mexanizmiga ið yoki charx gardi tushishiga yo‘l qo‘ymaydigan
g‘ilof, shuningdek, ishchi qo‘lini
jarohatlanishdan saqlaydigan
moslamalar bo‘ladi. Lentali mashinaning ðichog‘i qizib ketishi
natijasida bichilayotgan sintetik materiallar eriy boshlashi mumkin.
Bunga yo‘l qo‘ymaslik uchun mashinalar tezligini o‘zgartirish
moslamasi o‘rnatilgan.
Lentali hozirgi bichish mashinalarining konstruktiv xususiyatlari
quyidagilardan iborat: ularda volfram ðichoqlar, lenta ðichoqni
yo‘naltirish uchun xizmat qiladigan volfram ðlastinkalar ishlatiladi;
bosimni tez o‘zgartiradigan, qo‘lni jarohatdan saqlaydigan, ðichoqni
charxlaydigan, mashina stolini changdan muhofaza qiladigan
moslamalar bo‘ladi. Biroq yuqorida ko‘rsatilgan mashinalarning
hammasida jarayonlar (to‘shamani seksiyalarga bo‘lish,
detallarni
qirqib olish, andaza bo‘ylab tekislab qirqish) birin-ketin bajarilgani
uchun vaqt ko‘ð sarf bo‘ladi. Òo‘shama qavatlari surilishi natijasida
ham mehnat unumi ðasayadi, materiallar isrof bo‘ladi, bichishdagi
noaniqlik ortadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
