Тижорат банкларида бухгалтерия ҳисоби

Таърифлар

• Ушбу Стандартда қуйидаги белгиланган маънодаги атамалардан фойдаланилади:
• Ижара - ижарага берувчи ижарачига бир ёки бир неча тўловлар эвазига келишилган муддат давомида активдан фойдаланиш ҳуқуқини беришини кўзда тутадиган келишувдир.
• Молиявий ижара – активга эгалик қилиш билан боғлиқ деярли барча рисклар ва мукофотларни келишувнинг бир томонидан бошқа томонига ўтказувчи ижара. Эгалик ҳуқуқи пировардида ўтказилиши ёки ўтказилмаслиги мумкин.
• Оператив ижара – молиявий ижарадан ташқари бошқа ҳамма ижара келишувлари.

Баҳолаш

• Дастлабки баҳолаш
• Фойдаланиш ҳуқуқи шаклидаги активни дастлабки баҳолаш
• -Лизингнинг бошланиш санасида лизинг олувчи активни асл қиймати бўйича фойдаланиш ҳуқуқи шаклида баҳолаши керак.
• -Фойдаланиш ҳуқуқи шаклидаги активнинг бошланғич қиймати қуйидагиларни ўз ичига олиши керак:
• (а) лизинг жавобгарлигини дастлабки баҳолаш суммаси;
• (б) лизинг тўловлари лизинг бошланишидан олдин ёки ундан олдин, лизинг бўйича камроқ рағбатлантирувчи тўловлар;
• (c) лизинг олувчи томонидан қилинган дастлабки бевосита харажатлар;
• (д) демонтаж ва асосий шахс ҳаракат, у жойлашган сайт тиклаш, ёки бундай харажатлар инвентаризация ишлаб чиқариш учун сарфланган ҳоллар бундан мустасно, ижара шартларига мувофиқ зарур шарти билан асосий актив тиклаш йилда лизинг олувчи томонидан етказилган бўлади харажатларнинг бир смета.
• Лизинг олувчининг бундай харажатларга нисбатан мажбурияти лизинг бошланган санада ёки маълум бир давр мобайнида асосий воситадан фойдаланиш натижасида вужудга келади.

• Лизингнинг бошланиш санасида лизинг мажбуриятини баҳолашга киритиладиган лизинг тўловлари лизинг бошланишида ҳали амалга оширилмаган лизинг муддати давомида асосий воситадан фойдаланиш ҳуқуқи учун қуйидаги тўловлардан иборат:
• (а) белгиланган тўловлар ;
• (б) дастлаб ижара бошлангандаги индекс ёки ставкага боғлиқ ўзгарувчан лизинг тўловлари;
• (c) тугатиш қиймати кафолатлари остида лизинг олувчи томонидан тўланиши кутилвдигвн сумма;
• (д) амалга оширишига етарли ишонч бўлсас отиб олиш вариантлари;
• (е) агар муддатли ижара бекор қилинса ижарани тугатиш учун штраф тўлаш.

Лизинг объектлари

• Тадбиркорлик фаолияти учун фойдаланиладиган истеъмол қилинмайдиган ҳар қандай ашёлар, шу жумладан корхоналар, мулкий комплекслар, бинолар, иншоотлар, ускуналар, транспорт воситалари ҳамда бошқа кўчар ва кўчмас мулк лизинг объектлари бўлиши мумкин.

Ер участкалари ва бошқа табиий объектлар, шунингдек муомаладан чиқарилган ёки муомалада бўлиши чекланган бошқа мол-мулк лизинг объектлари бўлиши мумкин эмас.