Тижорат банкларида бухгалтерия ҳисоби

Тан олинмайдиган ҳолатлар

• 1)қисқа муддатли ижара;
• 2)ижара шартномасини модификация қилинганда;
• 3)ижара муддати ўзгарганда(опцион)

Банклар фақат лизинг шартномаси муддати тугаганидан кейин лизинг объекти лизинг олувчининг мулкига ўтишини кўзда тутувчи лизинг операцияларини амалга ошириши мумкин.
Бунда лизинг олувчи лизинг берувчи банкка лизинг объектини сотиб олиш, уни етказиб бериш, ишга тайёр ҳолга келтириш билан боғлиқ барча харажатларини ва келишилган фоизлар тўловини амалга ошириши лозим.
Лизинг берувчи банк лизинг объектини сотувчидан келгусида унинг ўзига лизинг асосида фойдаланиш учун бериш мақсадида сотиб олган тақдирда бир шахснинг ўзи ҳам лизинг олувчи, ҳам сотувчи бўлишига йўл қўйилади.

• Шартнома тузиш вақтида ташкилот умуман шартнома ёки унинг алоҳида таркибий қисмлари ижара шартномаси эканлигини баҳолаши керак. Агар аниқланган активдан муайян муддатга фойдаланишни назорат қилиш ҳуқуқи ушбу шартнома бўйича компенсация эвазига берилса, умуман шартнома ёки унинг алоҳида таркибий қисмлари лизинг шартномасидир.

• Лизинг компоненти -лизинг берувчи ёки лизинг бермайдиган бир ёки бир нечта қўшимча компонентни ўз ичига олган шартномага нисбатан лизинг олувчи шартномада назарда тутилган компенсацияни ҳар бир лизинг компонентига лизинг компоненти учун алоҳида битимнинг нисбий баҳосига ва лизинг бўлмаган компонентлар учун алоҳида битимнинг умумий нархига қараб ажратиши керак.
• Лизинг берувчи ёки шунга ўхшаш етказиб берувчи ташкилотдан кўрсатилган ёки шунга ўхшаш компонентни алоҳида талаб қиладиган нарх асосида лизинг олувчи ва лизинг бермайдиган компонентлар учун алоҳида битимларнинг нисбий нархи аниқланиши керак. Агар алоҳида битим нархи ҳақида еркин ахборот мавжуд бўлмаса, лизинг олувчи мавжуд ахборотдан максимал фойдаланган ҳолда алоҳида битим нархини баҳолаши керак.

• 15. Амалий соддалаштириш сифатида лизинг олувчи лизинг берувчи таркибий қисмлардан ижарага олинмайдиган таркибий қисмларни ажратмаслик, унинг ўрнига лизингнинг ҳар бир таркибий қисмини ва лизингнинг бир таркибий қисми сифатида тегишли таркибий қисмларни ҳисобга олиш тўғрисида қарор қабул қилишга ҳақли. Лизинг олувчи МҲХС 9 «Молиявий инструментлар»4.3.3 нинг бандининг мезонларига жавоб берадиган кўмилган деривативларга нисбатан бундай амалий соддалаштиришни қўлламаслиги керак.
• 16. 15-бандда амалий соддалаштириш ҳоллари бундан мустасно, лизинг олувчи бошқа амалдаги стандартлардан фойдаланган ҳолда ижара бўлмаган таркибий қисмларни ҳисобга олиши керак.

• Агар шартномада лизинг таркибий қисми ва лизинг бўлган ёки бўлмаган бир ёки бир неча қўшимча компонентлар бўлса, лизинг берувчи шартнома бўйича лизинг тўловларини тақсимлаши керак