Tijorat banklari passivlari tarkibi va ularni joylashishi

1.1 Tijorat banklarining faoliyati

Tijorat banklari tomonidan bajariladigan odatiy protseduralarning kombinatsiyasi ularning faoliyati deb nomlanadi.
Tijorat banklarining faoliyati ikki katta guruhga bo'linadi. Passiv operatsiyalar bank tomonidan bank tomonidan bank tomonidan naqd pulni boshqa tashkilotlar va jismoniy shaxslardan jalb qilishga qaratilgan. Faol operatsiyalar - bankdan mavjud bo'lgan mablag'larni joylashtirish, ularni tergov qilish, boshqa tashkilotlar taqdim etish, boshqa tashkilotlar, shaxslar, shaxslar, shaxslar, shaxslar, shaxslar, shaxslar va boshqa tashkilotlar taqdim etish. Passiv operatsiyalar asosan omonatlarni jalb qilish, boshqa banklarning kreditlari va o'z qimmatli qog'ozlarining emissiyasini olish bilan bog'liq. Agar tijorat bankining xususiy kapitali (Vakolatli, aktsioner) - bankni yaratishning boshlang'ich nuqtasi bo'lsa "faqat bankni yaratishning boshlang'ich nuqtasi". Ku passiv operatsiyalari natijasida olingan mablag'lar bank faoliyatining asosidir. Hozirgi kunda tijorat banklarining qarz mablag'larining ulushi ko'pgina banklar uchun umumiy kapitalning 75 foizga yaqini hisoblanadi. Qarzga olingan mablag'larning bunday hajmi banklarning faoliyatini faollashtirish, ularning ishtiroki, turli shakllar va jalb qilish usullaridan foydalanish zarurligini talab qiladi. Passiv operatsiyalar bankning mijozlarining tezkor va noma'lum va noma'lum konlarini o'z ichiga oladi.

1.2 Passiv tijorat bank operatsiyalarining iqtisodiy mohiyati

Tijorat banklari, boshqa iqtisodiy aloqalar singari, ularning savdo-iqtisodiy faoliyatini ma'lum miqdordagi mablag'larga, ya'ni resurslarga ega bo'lishlari kerakligini ta'minlash. Zamonaviy sharoitda resursni shakllantirish muammosi muhim ahamiyatga ega. Buning sababi shundaki, iqtisodiyotning bozor modeliga o'tish, bankning monopoliyasini tugatish, ikki darajali bank tizimini qurish, bank resurslarining tabiati jiddiy o'zgarishlarga duchor bo'lmoqda, chunki Birinchidan, bank resurslarining milliy fondini sezilarli darajada qisqartirildi va uning faoliyat doirasi Rossiya Federatsiyasining Markaziy bankining birinchi havolasi - Bank tizimining birinchi havolasiga jamlangan; Ikkinchidan, mulkchilikning turli shakllariga ega bo'lgan korxona va tashkilotlarni o'qish, ularni saqlash joyi va usulini mustaqil ravishda belgilab, mustaqil ravishda naqd pulning paydo bo'lishini anglatadi, bu organ organik ravishda kiritilgan kredit resurslari bozori yaratilishiga yordam beradi, bu esa organik ravishda kiritilgan pul munosabatlari tizimi. Bundan tashqari, uning faol operatsiyalar ob'ekti tomonidan belgilangan banklarning faoliyati ko'lami ular mavjud bo'lgan resurslar to'plamiga va ayniqsa jalb qilingan resurslar miqdoriga bog'liq. Bu holat resurslarni jalb qilish uchun banklar o'rtasidagi raqobatli kurashni kuchaytiradi.
Kredit-resurs bozori bilan bir vaqtda qimmatli qog'ozlar bozori o'z faoliyatini boshlaydi, ularda banklar davlat va korporativ qimmatli qog'ozlarning xaridorlari yoki xaridorlarini sotuvchidir. Sug'urta, moliyaviy va boshqa kredit tashkilotlarining ishtirokida kredit resurslari bozorida raqobatbardosh kurashni faollashtirish va vaqtincha naqd pul mablag'lari to'plash muammosini kuchaytiradi.
Tijorat banklari yoki bank resurslarining resurslari, o'z ixtiyorida o'z ixtiyorida mavjud bo'lgan shaxsiy va jalb qilingan mablag'lar to'plamidir. Ta'lim usuliga ko'ra tijorat bankining barcha manbalari o'z va qarzga olingan (jalb qilingan).
Passiv deb ataladigan banklar o'zlarining mablag'larini kredit va boshqa faol operatsiyalar uchun tashkil qiladi. Passiv operatsiyalar tijorat banklari uchun muhim rol o'ynaydi. Bank kredit resurslarini naqd bozorlarda sotib olishda yordam beradi. Tijorat banklarining uchta passiv ishlashining uchta shakli mavjud:
ustav kapitaliga hissa qo'shish;
bankdan mablag'larni shakllantirish yoki ko'paytirish bo'yicha ajratmalar ajratish;
omonat, operatsiyalarni amalga oshirish.
Passiv operatsiyalarning dastlabki ikki shaklidan foydalanib, birinchi kredit resurslarining birinchi guruhi shakllanadi. Yana bir shakl ikkinchi resurslar guruhini tashkil qiladi - jalb qilingan yoki jalb qilingan resurslar. Birinchisining qiymati birinchi navbatda banklarning barqarorligini ta'minlash uchun ular zarur bo'lgan zaxiralarni yaratadi. O'z mablag'lari uzoq muddatli aktivlardagi investitsiyalarning asosiy manbai hisoblanadi.
Jalb qilingan banklar 99 ga teng % faol operatsiyalar, birinchi navbatda kreditlar uchun naqd pul mablag'larini olish zarur.
Tabiiyki, tijorat bankini yaratish va uning samarali ishlashi uchun boshlang'ich minimal kapital kerak. Uning qiymati sezilarli darajada o'zgaradi. Ba'zi mamlakatlarda o'z mablag'lari tijorat bankining umumiy kapitalining atigi bir necha foizini egallaydi.