Tijorat banklari aktivlari va passivlarini boshqarish bu pul mablag’larini

Nazorat uchun savollar 

---

210 
1. Tijorat banklarining foiz siyosati qanday mezonlarga tayanadi? 
2. Tijorat banklari kreditlarining nominal foiz stavkasi qanday shakllanadi? 
3. Tijorat banklari kreditlarining real foiz stavkasi qanday shakllanadi? 
4. Tijorat banklari depozitlarining bozor stavkasi qanday shakllanadi? 
5. Tijorat banklari kreditlarining foiz stavkalariga qaysi omillar ta’sir 
ko’rsatadi? 
6. Tijorat banklari depozitlarining foiz stavkalariga qaysi omillar ta’sir 
ko’rsatadi? 
7. Tijorat banklarining foiz siyosatini boshqarishning qanday usullari 
mavjud? 
 
 

---

211 
17-BOB. TIJORAT BANKLARI DAROMAD VA XARAJATLARINI 
BOSHQARISH 
17.1. Tijorat bankining daromadlari va xarajatlari tarkibi 
Tijorat banklarining yalpi daromadi foizli va foizsiz daromadlardan iborat. 
O’z navbatida, tijorat banklarining foizli daromadlariga quyidagilar kiradi: 
– kreditlardan olingan foizlar; 
– qat’iy stavkaga ega bo’lgan qimmatli qog’ozlarga qilingan 
investitsiyalardan olingan daromadlar; 
– qimmatli qog’ozlarni oldi-sotdi qilishdan olingan foyda. 
Tijorat banklarining foizsiz daromadlariga quyidagilar kiradi: 
– komission daromadlar; 
– xorijiy valyutada olingan foyda; 
– tijorat operatsiyalaridan olingan foyda; 
– investitsiyalardan olingan foyda va dividendlar; 
– boshqa foizsiz daromadlar. 
 
Tijorat banklarining xarajatlari uch guruhga bo’linadi: 
1. Foizli xarajatlar. 
2. Foizsiz xarajatlar. 
3. Operatsion xarajatlar. 
Foizli xarajatlarga quyidagilar kiradi: 
* depozitlarga to’langan foizlar; 
* boshqa banklardan olingan kreditlarga to’langan foizlar; 
* bank tomonidan chiqarilgan va qat’iy belgilangan stavkaga ega bo’lgan 
qimmatli qog’ozlarga (obligatsiya, imtiyozli aktsiya, depozit sertifikati, jamg’arma 
sertifikati) to’langan foizlar. 
Foizsiz xarajatlarga quyidagilar kiradi: 
* komission xarajatlar; 
* xorijiy valyutada ko’rilgan zararlar; 
* oldi-sotdi schyotlari bo’yicha zararlar; 
* investitsiyalardan ko’rilgan zararlar. 

---

212 
Operatsion xarajatlarga quyidagilar kiradi: 
* ish haqi va unga tenglashtirilgan xarajatlar; 
* ijara xarajatlari; 
* xizmat safari xarajatlari; 
* transport xarajatlari; 
* ma’muriy xarajatlar; 
* homiylik xarajatlari; 
* asosiy vositalar bo’yicha eskirish xarajatlari; 
* sug’urta xarajatlari; 
* to’langan soliqlar. 
Tijorat banklari yalpi daromadining asosiy qismi uning asosiy faoliyat 
turlaridan olinishi kerak. Shu sababli, tijorat banklarining kreditlardan va qimmatli 
qog’ozlardan olinadigan daromadlarining o’zgarishini tahlil qilish muhim ahamiyat 
kasb etadi.