Tibbiyotda axborot texnologiyalari

 
 

---

Dasturlash muhitining asosiy tashkil etuvchilari. 
Quyida Delphining asosiy tashkil etuvchilari keltirilgan: 
Formalar dizayneri (Form Designer) 
Dastur matni muharriri (Editor Window) 
Komponentlar to‗plami (Component Palette) 
Obyektlar inspektori (Object Inspector) 
Yordam tizimi (On-line help) 
Delphining bo‗lardan tashqari sizga dasturlash muhiti va 
dasturni sozlash uchun xizmat qiluvchi tizim menyusi, uskunalar 
chizgichi kabi boshqa vositalari ham bor. 
Delphida dasturchilar ko‗p vaqtlarini Formalar dizayneri va 
Dastur matni muharriri orasida o‗tish bilan o‗tkazadilar. Siz 
dasturlashni boshlashdan oldin shu ikki muhim elementni ajrata 
olishingizga ishonch hosil qiling. 
 
Delphi dasturlash tili va uning ishchi muhiti 
So‗nggi vaqtlarda dasturlashga bo‗lgan qiziqish keskin ortdi. 
Bu axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining o‗sishi bilan 
uzviy bog‗liqdir. Agar inson kompyuter bilan ishlar ekan, unda 
ertami kechmi dasturlashga qiziqish ba‘zan zaruriyat tug‗iladi. 
Hozirgi vaqtda shaxsiy kompyuterdan foydalanuvchilar 
orasida Windows operatsion tizimi ommaviylashgan. Ma‘lumki, 
ular ushbu tizimda ishlovchi dasturlarni yaratishga harakat 
qilishadi. 
Bir necha yil avval Windows muhitida ishlovchi dasturlarni 
yaratish bir qator dasturchilarning orzusi edi. Qayta ishlashning 
yagona muhiti Borland C++ for Windows bo‗lgan va dasturchidan 
ko‗pgina bilim va tajriba talab qilgan. 
Hisoblash texnikasining jadal rivojlanishi dasturlarni qayta 
ishlashning unumli muhitiga bo‗lgan talab dasturlash tizimlari 
(«tezkor dasturlas» deb ataluvchi)ni paydo bo‗lishiga olib keldi. 
Ulardan Borland Delphi va Microsoft Visual Basic larni keltirish 
mumkin. Tezkor dasturlash tizimi asosida (RAD-tizim, Rapid 
Application Development – ilovalarni tez dasturlash muhiti) 
vizual loyihalash va hodisaga bog‗liq dasturlash yotib, uning farqi 
shundaki, dasturlash muhitidagi asosiy qismni o‗ziga oladi, 

---

dasturchiga esa hodisalarni qayta ishlovchi funksiyalarni va 
muloqot oynalarni boshqarish qoladi. 
Delphi – bu tezkor dasturlash muhiti bo‗lib, uning dasturlash 
tili sifatida Delphi tili qo‗llaniladi. Delphi tili – qat‘iy 
tiplashtirilgan obyektli til bo‗lib, uning asosida Object Pascal 
yotadi. 
Ayni vaqtlarda dastruchilar Delphi paketining navbatdagi 
versiyasi – Borland Delphi 7 Studiodan foydalnishlari mumkin. 
Avvalgi versiyasi singari Borland Delphi 7 Studio turli dasturlarni 
yaratish imkonini beradi: oddiy bir oynali dasturlardan tortib toki 
ma‘lumotlar bazasini boshqaruvchi dasturlargacha. Ushbu paket 
tarkibiga ma‘lumotlar bazasi bilan ishlashni ta‘minlovchi, HML-
hujjatlar bilan ishlovchi, ma‘lumotlar tizimini yaratuvchi va 
boshqa masalalarni yecha oluvchi utilitlar mujassamlashgan. 
Yetinchi versiyaning asosiy yutug‗i NET texnologiyasini qo‗llab-
quvvatlaydi. 
Borland Delphi 7 Studio Windows 98 dan toki Windows XP 
operatsion tizimlardi ishlay oladi. Kompyuterlarga qo‗yiladigan 
talablar: 166 MGs taktli chastotadan kam bo‗lmagan Pentium 
yoki Celeron tipidagi protsessor (Pentium II 400 MGs tavsiya 
etiladi), tezkor xotira – 128 Mbayt (256 MBayt tavsiya etiladi), 
diskdan yetarlicha bo‗sh joy (Enterprise ning to‗liq o‗matilishi 
taxminan 457 MBayt ni egallaydi).