Tibbiyot psixologiy asi

Intellekt darajasini tekshirish uchun Veksler testi (shkalasi)

Veksler testi (shkalasi) intellekt darajasini tekshirish uchun eng ko‘p qo'Ilaniladigan test hisoblanadi. Devid Veksler tomonidan 1939-yili ishlab chiqilgan. Ushbu test turli yoshdagiiaming intellekt darajasini, aniqrog‘i aqliy rivojlanish darajasini aniqlash va baholash uchun qo'llaniiadi.
D. Veksler umumiy intellekt darajasini aniqlash uchun verbal va noverbal test savollarini tuzib chiqqan. Veksler testi (shkalasi) 11 ta alohida subtestdan iborat bo'lib, ularni 2 ga ajratgan; 6 ta verbal va 5 ta noverbal subtestlar. Har bir test 10 tadan 30 tagacha birin-ketin murakkablashib boradigan savollar va topshiriqlardan iborat. Verbal testlar umumiy savodxonlikka oid savol va topshiriqlardan tarkib topgan bo‘Isa, no verbal testlar turli shakllarning yetishmayotgan detallarini topish, murakkab figuralar yaratish, ularning ketma-ketiigini aniqlash kabi ko'rsatmalardan iborat. Bajarilgan har bir subtestga ball qo'yib boriladi va ularning hammasi umumlashtirilib intellekt darajasini (IQ) ko'rsatuvchi yagona ball aniqlanadi.
Veksler bo ‘yicha IQ-ко ‘rsatkichlari:

• 
  Juda yuqori - 130 ball
  
• 
  Yuqori- 120-129 ball
  
• 
  Yaxshi - 110-119 ball
  
• 
  O'rtacita - 90-109 ball
  
• 
  Past - 80-89 ball
  
• 
  Yomon - 70-79 ball
  

Mutaxassislar fikricha, yer shari aholisining 2,2 % juda yuqori, 6,7 % yuqori, 16,1 % yaxshi, 50 % o'rtacha, 16,1 % past, 6,7 % yomon intellektga ega bo'lsa, aholining 2,2 % aqliy defekt bilan tug'ilgan. Biroq bu tadqiqot ishi barcha davlatlami o‘z ichiga qamrab olmagan.


112




Fikrlash qobiliyati va intellekt darajasini tekshirish uchun juda ko‘p testlar mavjud, ularni maxsus adabiyotlardan topish mumkin. Test o'tkazishda ehtiyot bo‘lish va ularni ketma-ket qo'llayverish kerak emas. Chunki bu sinaluvchining diqqatini charchatib qo‘yadi va uning fikrlash qobiliyati haqida noto‘g‘ri xulosa chiqarib qo'yishga olib keladi. Demak, test o‘tkazuvchi maxsus tayyorgarlikdan o‘tgan bo'lishi kerak.
Nazorat uchun savollar

1. 
   Tafakkur deganda nimani tushunasiz va u qanday rivojlanadi?
   
2. 
   Tafakkur rivojlanishiga boshqa ruhiy jarayonlar qanday ta’sir
   

ko‘rsatadi?

3. 
   Tafakkur buzilishining turlariga ta’rif bering.
   
4. 
   Tafakkur buzilishi qanday kasalliklarda kuzatiladi?
   
5. 
   Tafakkumi tekshirish usullari qanday?
   
6. 
   Veksler testi bo'yicha intellekt darajangizni tekshirib ko‘ring.
   

113

4. 
   BOB. HISSIYOT