Tibbiyot instituti talabalari uchun

Imbibitsiya davri.
Bu davrda qon tomirlaridagi eritrotsitlarning 
autolitik va chirishidan emirilishi tufayli qon tomirlari devori hamda atrofdagi 
to’qimalarga gemoglobinning shimilishi kuzatiladi. Shuning uchun ham bu davrda 
murda dog’lari bir joydan ikkinchi joyga almashmaydi. Barmoq bilan bosib 
ko’rilganda qanday bo’lsa shundayligicha turaveradi. Bu murdada chirish jarayoni 
boshlanayotganligi va odamni o’lganiga 1 sutkadan ko’p vaqt o’tganligidan darak 
beradi.
425

---

Ayrim hollarda murda dog’larini qontalashdan farqlashga to’g’ri keladi. 
Buning uchun teri krest shaklida kesiladi. Murda dog’ida qon qon tomirlarida yoki 
(imbibitsiya davrida) atrofdagi to’qimalarga diffuz ravishda shimilgan bo’lsa, 
qontalashda esa to’qimalarda quyilgan qon va uyushgan qon ko’rinadi.
Murda dog’larining rivojlanish darajasi va tezda hosil bo’lishi qator 
sabablarga bog’liq. Masalan, kuchli qon yo’qotishda o’lgandan keyin kech, 3-4 
soatdan keyin, kamroq holda kuzatiladi. Shuningdek uzoq o’lish paytida ham 
kuchsiz rivojlanadi, chunki qonning anchagina qismi qon tomirida uyushgan 
bo’ladi. Aksariyat hollarda yurak-qon tomirlari kasalliklaridan to’satdan o’lganda, 
asfiksiyadan tez o’lganda, elektr tokidan jarohatlanishda va boshqalarda murda qon 
tomirlarida qon suyuq holda qolgani uchun murda dog’lari tez, o’lgandan keyin 
birinchi soatning oxirida kuzatiladi va juda ko’p rivojlangan bo’ladi.