Tibbiyot instituti talabalari uchun

Revmatizm
ham yurak-qon tomirlari kasalliklariga kiradi. To’satdan o’lim 
revmatizmni uncha bilinmaydigan, ambulator formasida, tashxisi aniqlanmaganda 
uchrashi mumkin. O’limning to’g’ri sababchisi revmokardit natijasida yurakning 
shakllangan nuqsoni tufayli o’tkir yurak etishmovchiligi har xil organlar qon 
tomirlarning tromboemboliyasi, ba’zan yurak arteriyalarining revmatik vaskuliti 
natijasida rivojlangan miokard infarkti bo’lishi mumkin.
Murdani kesib ko’rishda yurak klapanida so’galli endokardit topilganda 
revmatizm tashxisini aniqlash osonroq bo’ladi. O’pka, jigar, buyrak, taloq infarkti, 
shuningdek bosh miya moddasiga qon quyilishiga ko’pincha tromboembolik 
asoratlari sababchi bo’ladi. Bular odatda ko’zga tashlanuvchi endokardit asosida 
rivojlanadi. Shuningdek yurak nuqsonlari shakllanganda ham tashxisini 
qo’yilishida qiyinchilik tug’ilmaydi. Biroq yurak nuqsonlarining kelib chiqishini 
aniqlash uchun gistologik tekshirish o’tkaziladi. Mikroskop tagida revmatizmni 
muhim xarakterli belgilari bo’lib yuragida topiladigan Ashoff-Talalaev 
granulyomasi hisoblanadi.
Nerevmatik etiologiyali miokarditlar ham to’satdan o’limga olib kelishi 
mumkin, chunki ularning tiriklikdagi tashxisi qiyin bo’lib bemorlar ancha vaqt 
davomida kerakli kasalxona davosini olmaydilar. Sud tibbiyoti amaliyotida, odatda 
kasallikni uncha bilinmaydigan ambulatoriya formasi uchrasa, ayrim hollarda 
yuqumli kasalliklar bilan bog’lanmagan idiopatik miokardit kuzatiladi. Murdani 
kesib ko’rishda klinik belgilar bo’lmaganda miokarditning diagnostikasi qiyin 
bo’lib, bu mikroskopik tekshiruv natijalariga asoslanadi.
Oyoq va chanoq venalarining tromboflebiti va trombozlarida to’satdan o’lim 
o’pka arteriyasi yoki ularning tarmoqlari tromboemboliyasidan sodir bo’lishi 
mumkin. Odatda bunday hollarda murdani kesib ko’rishda o’limni sababini 
aniqlashda xech bir qiyinchilik tug’ilmaydi. Bunda yurakning o’ng bo’lmasi, o’ng 
qorinchasi, o’pka arteriyasi stvoli bo’shlig’i, o’pka arteriyasi va uning tarmoqlarini 
544

---

organlar kompleksini ajratishdan oldin joyida ko’zdan kechirish bu masalani 
echishni engillashtiradi.
Tromboemboliya manbaini aniqlash ancha mushkuldir. Ko’pincha trombni 
birinchi hosil bo’lish joyi oyoq va chanoq venalarida topiladi. Buning uchun