Tibbiyot instituti talabalari uchun

a
b

---

aplaziyasi, taloq va limfa tugunining atrofiyasi bilan xarakterlanadi. Erta o’limda 
suyakni arralab ko’rilganda suyak iligi to’laqonli, kech o’limda (nurlanishdan 
keyin 1-2 hafta o’tgach) – oqargan, qizg’ish regenerator o’choqlari bo’lgan 
quruqroq bo’ladi. Talog’i o’lchamiga kichiklashgan, to’laqonli bo’lib keyinchalik 
bo’shashib, atrofiyalanganligi ko’zga tashlanadi. Mikroskop tagida limfa tuguni, 
bodomcha bezlari, taloq va oshqozon-ichak follikulalari limfotsitlarining 
parchalanishi ko’rinadi. 3-5 sutkada suyak iligining 10-foizga yaqin hujayra tarkibi 
qoladi, kasallik xuruj qilganda esa faqat suyak iligining stromasi va plazmatik 
hujayralargina topiladi.
Burun-xalqum, oshqozon-ichak trakti shilliq qavati, nafas yo’llari va 
o’pkada buyrak usti bezi, buyrak, boshqa organlar va kletchatkalarida qon 
quyilishlar, nekrozlar, yallig’lanishga xos belgilar kuzatiladi. Me’da va ichak 
bo’shlig’i, o’pka, buyrak usti bezi va miokardda massiv qon quyilishlarni topilishi 
muhim tanatologik ahamiyatga ega bo’lib xarakterlanuvchi belgilar hisoblanadi.
Parenximatoz organlarda kuchli rivojlanuvchi oqsilli va yog’li distrofiya 
shaklidagi destruktiv o’zgarishlar ko’rinadi. Erkaklar jinsiy bezlarida xarakterli 
o’zgarishlar, jumladan mitotik bo’linishning to’xtashi va sperma ishlab 
chiqaruvchi epiteliyalarning o’lishi sodir bo’ladi.
Nur kasalligining muhim asoratlaridan biri infektsiyalar, ko’pincha 
pnevmoniyalar, nekrotik anginalar, sepsis hisoblanadi. Odam ko’pincha shu 
asoratlardan o’lishi mumkin.
Nur kasalligidan o’limda murdani tekshirishdan oldin dozimetrik nazorat 
o’tkaziladi. Bunda murdani teri qoplamalari, kiyimlarini radioaktiv moddalar bilan 
zararlanish darajasi aniqlaniladi. Agar ruxsat etilgan darajadan yuqori bo’lsa 
radioaktiv modda zararsizlantiriladi. Nur kasalligi ichkaridan nurlanish tufayli 
rivojlangan bo’lsa, ichki organ va to’qimalardan radioaktiv moddalarni aniqlash 
uchun material olinadi.
283

---