Tibbiyot instituti pediatriya kafedrasi «tasdiqlayman»

Laktatsiyaning to’xtashi. So’rib olish to’xtagandan keyin ham bir necha vaqggacha sut hosil bo’lishi davom etishi mumkin. Oddiy sharoitlarda laktatsiya sut bezlaridan sutning ajra-lib chiqishi tugamaguncha davom etadi. Sut hajmi o’zgarishi bilan uning tarkibi ham o’zgaradi, ya’ni yog, natriy, immunog-lobulin miqdorlari ko’tariladi va laktoza miqdori kamayadi, ayollarda bu hol 40 kungacha davom etadi. Bu davr ichida lakta-tsiyani to’liq tiklash uchun bolaning tez-tez emizish zarur. Ko’pincha ko’krakdan ajratilgan bola agar kasal bo’lib qolsa, davolashdan keyin qaytadan emizish boshlanadi. Bu onaga ham ma’qul tushadi. Emizish to’satdan to’xgatilganda immunoglobulin va laktoferrin mikdorini ko’paytirish uchun 2 kun ke-rak bo’ladi. Immunoglobulin, laktoferrin sut bezini if-loslanishdan saqlaydi. Mana shu vaqt oraligida ayollarda abstsess va mastitlar rivojlanish xavfi ko’payadi.
Bez to’qimasida tormozlovchi peptidlar hosil bo’lishi na-tijasida sut sekretsiyasi to’xtaydi. Sut bezlarining to’lishi va kattiqlashuviga aslo yo’l qo’ymaslik kerak. Onalarga bu-ning oldini olish yo’llarini o’rgatish kerak. Aks holda bezning butun bo’lagi sut hosil kilishini to’xtatishi mumkin. Sutning hosil bo’lishi birinchi haftalarda so’rishga boglik deb hisoblanadi. So’rib olish sur’atining oshishi odatda 48 soatdan keyin sut hosil bo’lishining kuchayishiga olib keladi.
Ko’krak sutining tarkibi. Ko’krak suti va oriz sugi yangi chaqaloklarda adaptatsiya hosil qiladi va uning mustaqil hayot kechirishiga imkon yaratadi. oriz suti suyuq, sargish suyuqlik bo’lib, homiladorliknint oxirgi trimestri davomida alveolalarni to’ldirib turadi va turruqtsan keyin ham bir necha kun mobaynida ajralib turadi. Og’iz suti miqdori keng do-irada kuniga 20 dan 100 ml gacha o’zgarib turadi. Yetuk sut tar-kibiga turruqdan 30—40 soat keyin kiradi. Uning tarkibida laktoza, yog, suvda eruvchi vitaminlar kam, lekin oqsil, yorda eruvchi vitamynlar (E,A) va ayrim mineral moddalar ko’p bo’ladi. Og’iz suti yetukligiga tugishdan 3—14 kundan keyin eri-shish mumkin. Yetuk sut ko’pgina komponentlardan iborat. Uning tarkibi turli ayollarda turlicha bo’lib, hatto ikkala sut bezi tarkibida ham har xil bo’ladi. Bu o’zgaryshlar tasodifiy bo’lmay, balki doimiy hysoblanadi. BoSHqa sut emizuv-chilarda bo’lgani kabi, ona suti ham bola talablariga javbb beradi. Bitta ko’krakdan ko’p emizuvchi ayollar, sut bezlari har xil sut ajratishiga sabab bo’ladi. Laktatsiyaning so’nish va sut bezlari involyutsiyasi paytvda hosil bo’luvchi sut tarkibi jih-atidan oshz sutiga o’xshab ketadi. Sigir sutida ona sutining ko’pgina komponentlari topilgan bo’lsa ham, u to’liq ko’krak sutiga o’xshamaydi. Chunki, sigir suti oqsillari yoki kazein tuzilishi va sifat jihatidan ona sutidan farq qilib, anti-gen xususiyatyga ega bo’lib, allergiya reaktsiyasini chaqirishi mumkin.