Tibbiy kimyo



Download 0,67 Mb.
Pdf ko'rish
Sana06.06.2022
Hajmi0,67 Mb.
#642697
Bog'liq
kimyo



TIBBIY KIMYO
Bioorganik kimyo


Mavzu: Geterohalqali 
birikmalar 
Bajardi: Boronboyev ixtiyor ,Toshnazarov Umidjon 
Teskshirdi : Xasanova Nilufar 



Reja: KIRISHASOSIY QISM1.GETEROHALQALI BIRIKMALAR 
HAQIDA TUSHUNCHA

2 BESH A'ZOLI BIR GETEROATOMLI AROMATIK 
GETEROHALQALI BIRIKMALAR 

3 FURAN VA TEOFEN 

XULOSA



Halqasida atomlaridan tashqari geteroatomlar ( n o s p se b si ) bo'lgan organik 
birikmalar geterohalqali birikmalar deyiladi.ular orasida tarkibida n o s atomlari 
tutgan geterosiklik birikmalar keng tarqalgan.bu atomlarning o'lchamlari c 
atomiga yaqin sp3 va sp2 gibridlanish holatlarida valent burchaklari ham 
uglerod atominikidan
• Tarkibida n o s tutgan geterotsiklik birikmalar alkaloidlar, vitaminlar, 
antibiotiklar, tabiiy bo'yoqlar, nuklein kislotalar, oqsil molekulalari tarkibiga 
kiradi. hozirda ma'lum bo'lgan tabiiy sintetik organik birikmalarning 2/3 qismi 
geterotsiklik birikmalarga to'g'ri keladi.masalan pirrol, furan, tiofen misol 
bo'ladi. 



• besh a'zoli bitta geteroatomli geterosiklik birikmalar: n, o, s, se atomlarining 
juft elektronlari delokallanngan konyugirlangan aromatik sistema hosil 
bo'lishida qatnashadi.masalan pirrol molekulasida barcha catomlari va azot 
sp2 gibridlangan.gibridlanmagan p-orbitalida elektron juftga ega sp2 
gibridlangan azoti pirrolazot atomi deyiladi.

Pirrol (pyrrole) xloroformga o'xshash hidli, rangsiz suyuqlik.suvda oz, spirt 
va efirda yaxshi eriydi, qaynash temp 130 c da, havoda oksidlanish tufayli 
tezda qoraydi. pirrol sanoatda furanga ammiak ta'sirida shuningdek 
toshko'mir smolasini fraktsiyalarga bo'lib haydash natijasida olinadi.



• pirrolidin halqasi tutgan nisbatan sodda tuzilishdagi gigrin alkaloidi janubiy 
amerikaning koka o'simligidan ajratilgan,uning kam miqdorlari umumiy 
doiradagi stimulator ta'sirga ega. • pirrolni qaytarish natijasida pirrolin va 
pirrolidin olinadi.



Tiofen, c4h4s - benzol hidli rangsiz suyuklik. suvda oz, uglevodorodlar va 
boshqa organik erituvchilarda yaxshi eriydi. t. aromatik birikmalarning 
xossalarini namoyon qiladi. oson galogenlanadi, sulfidlanadi va alkillanadi. t. 
asosida alifatik karbon kislotalar, oksikislotalar, yuqori spirtlar, ketonlar
atsetallar, oddiy efirlar, aminlar, aminospirtlar, turli aminokislotalar va 
laktamlar hamda yuqori sikloalifatik birikmalar olinadi. neft uglevodorodlari 
fraksiyasi, oltingugurt yoki uning oddiy birikmalari (so2 va h2s) t. olish uchun 
manba hisoblanadi. t.dan yuzlab birikmalar (biologik faol birikmalar, 
polimerlar uchun yordamchi moddalar, elementlarni asintezlangan 
reaksiyalari va h.k.) sintezlangan.





Furan, furfuran - geterotsiklik birikma; xloroform hidi keladigan rangeiz 
suyukdik. Furan ko'pgina organik birikmalarning ing boshlang'ichi 
hisoblanadi, bu birikmalardan aksariyatlarining amaliy ahamiyati katta, mas, 
furfurol, tetragidrofuran f., asosan, furfuroldan olinadi. f. tetragidrofuranni 
sintezlashda oraliq mahsulot hisoblanadi, u pirrol olishda ham ishlatiladi.




• xulosa 

• besh a'zoli getrotsiklik birikmalar qatoriga kiruvchi pirrolning nikel(ni) 
katalizator ishtirokida qaytarilishidan pirrolidin hosil bo'ladi. 

• pirrolidin ko'pgina alkaloidlar tarkibiga kiruvchi biologik faol moddadir.



ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT

THANK YOU FOR YOUR ATTENTION

Download 0,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish