Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

 

Oshqozon shirasidagi kislota

HCl saqlaydigan oshqozon shirasi, oshqozonni qoplab oladigan 

pariyetal hujayralardan ajraladi. Oshqozon ovqat qabul qilib ken­

gayganda, oshqozon bezlari kuchli kislota HCl ni ajrata boshlaydi. 

Sutkasiga odam organizmi 2000 ml xlorid kislota, mustin, pepsin va 

lipaza fermentlarini­ saqlagan oshqozon shirasini ajratadi.

Oshqozon shirasidagi HCl oshqozonga tushgan ovqat mahsu­

lotlaridagi oqsillarni parchalovchi pepsinni hosil qiladi va u hazm 

qilish  fermentlarini  faollaydi.  Xlorid  kislotaning  ajralishi  shira 

tarkibidagi fermentlarni faollashtiradigan optimal sharoit ­ pH koʻr­

satkichi 2 ga teng boʻlmaguncha davom etadi. Bu pH koʻrsatkichi­

da oshqozon shillq qavatlari zararlanmay, fermentlar faoliyati ak­

tivlanadi. (0,9 – 2,1) Undan tashqari pH ning kichik koʻrsatkichlari 

oshqozonga  tushgan  bakteriyalarni  yoʻq  qiladi.  Odatda,  katta 

miqdordagi qovushqoq shilliq suyuqlik, oshqozon tarkibini kislota­

li va fermentativ zararlanishning oldini olish uchun ajraladi. Stress 

holatlari da, asab sistemasi oshqozon shirasidagi HCl ishlab chiqa­

rilishini faollashtiradi.Odatda pH 0,9 – 2,1gacha bo‘lganda me’yor 

daraja sifatida qaraladi. 

---

1-kurs talabalari uchun darslik

280

12.4-rasm. Oshqozon tarkibidagi mahsulotlar ingichka ichak tomon