Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

hisoblang. Ammiakning asoslik doimiysi K

a

=1,76·10

-5

, pK

a

=4,76 

A) 6,21;     B) 1,57;     D) 9,93;       E) 8,93.

---

Tibbiy kimyo / 1  

235

10

KOMPLEKS  

BIRIKMALAR 

Muborakning issigʻi baland edi. Onasi unga haroratini oʻlchash 

uchun termometr qoʻydi va limonli choy tayyorlash uchun oshxo­

naga ketdi. Shu vaqt Muborak termometrni polga tushirib yubordi. 

Choy  olib  kelgan  onasi  bu  holatni  koʻrib  qoʻrqib  ketdi  va  qiziga 

siniqlarga  tegmaslikni  buyurdi.  U  toʻkil­

gan  simobning    bugʻlari  ham,  oʻzi  ham 

zaharli  ekani  haqida  eshitgan  edi.  Shu 

zahotiyoq  telefon  orqali  mutaxassislar­

ni  chaqirdi.  Ular  termometr  siniqlari  va 

toʻkilgan  simob  donachalarini  maxsus 

asbob  bilan  yigʻib  polni  tozalab  oldilar 

hamda simob toksik – noorganogen ele­

ment moddasi ekanini uqtirib oʻtdilar. Noorganogen elementlar – 

organizmda ma’lum miqdorda boʻlib, ba’zilarining biologik faoli­

yati oxirigacha oʻrganilmagan va ularning organizmda ortishi jiddiy 

patologik oqibatlarga olib keladigan elementlardir. Masalan, simob 

nihoyatda zaharli boʻlib, uning orga­

nizmga kirishi oshqozon­ichak siste­

masi, buyrak, jigar va turli bezlar 

faoliyatini buzib, oʻlimga olib kela­

di. Organizmga nafas yoʻllari orqali 

kiradi.  Doimiy  zaharlanishda  soch, 

qosh, kiprik va tishlar toʻkiladi. Asab 

---

1-kurs talabalari uchun darslik

236

sistemasi ishdan chiqadi, qon aylanishi buziladi. Noorganogen ele­

mentni  chiqarib  yuborish  uchun,  organizmga  anashu  metall  bilan 

barqaror kompleks (toksik element  bilan) hosil qiluvchi  ligand­

lar kiritiladi. Ular toksik element ionini mustahkam bogʻlab olib, 

eruvchan xelatlarni hosil qiladi va odam organizmidan oson chiqib 

ketadi.